Abstract:

Birinci Dünya Savaşı’nda, Kafkas cephesinin Karadeniz Sahilindeki kısmında 1915 yılı baharında Rus ve Türk kuvvetleri arasındaki sınır Arhavi Deresi idi. 3. Ordu Müfettişi Ahmet Avni Paşa, 5 Nisan 1915’de, kolordu yetki ve tahsisatı ile yeni kurulan “Lazistan Havalisi Kumandanlığı”na atanmış 6 Nisan 1915 tarihinde Trabzon’a gelerek göreve başlamıştı. Cephedeki Türk kuvvetleri yeniden organize edilmişti. 1915 yılı Ekim ayında Rusya’nın müttefiki olan İngiltere ve Fransa, Çanakkale cephesinden çekilmek kararı almıştı. Durumu öğrenen Ruslar, Çanakkale’den gelebilecek Türk kuvvetleri, Kafkas cephesine ulaşmadan yapılacak bir taarruzla Türklerin 3. Ordusunu ezmek istedi ve kış aylarında bir taarruz planladı. Bunun üzerine 1916 yılı Ocak ayında Arhavi Deresi’nin batı yakasındaki Türkler ile doğu yakasındaki Rus askerleri arasında çatışmalar başladı. Karadeniz’de üstünlük Rus donanmasında idi. Rus Donanmasının bir filosu, Arhavi önlerine gelmiş ve Rus kuvvetlerine destek vermeye başlamıştı. Filonun bombardımanı ile Türk mevzileri yıkılmış ve 6 Şubat 1916 da Rus piyadesi cepheyi yararak batıya doğru ilerlemeye başlamıştı. 7 Şubat 1916’da Rus ilerleyişi Çağlayan Deresi batı yakasında durdurulmuştu. Ruslar donanma ve piyade ile bu yeni mevzilere saldırdı ve 15/16 Şubat 1916’da buradan batıya doğru ilerlemeye başladı. Türkler, Fırtına Deresi vadisinin batı yakasında yeniden durdu ve savaşmaya başladı. Ruslar, 4 Mart sabahı bu yerin batısında olan Pazar’a denizden asker çıkarttı. Türkler tekrar geri çekilmeye başladı. Çekilme devam ederken Ruslar 5 Mart’ta Çayeli’ye tekrar denizden asker çıkardı. Denizden donanma desteğinde ilerleyen Ruslar 6 Mart’ta Rize yakınındaki Taşlıdere’ye geldi ve çatışma sonrası buradaki Türk askerleri dağıldı. Rize’ye denizden asker çıkartan Ruslar, 6 Mart akşama doğru Rize’yi işgal ettiler.

Keywords: