Özet:

Anadolu yerleşme tarihi boyunca birçok medeniyete beşiklik yapmış ve bu durum tarihi, kültürel ve arkeolojik açıdan zengin bir mirasın ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Kültür turizmi kapsamında değerlendirilen destinasyonlardan birini oluşturan arkeolojik alanlar, ulusal ve uluslararası açıdan önemli bir yere sahip olmakla birlikte, geçmişe ilgi duyan insanların ziyaret ettikleri yerler arasındadır. Bunlar içerisinde Şanlıurfa ilinin 15 km kuzeydoğusunda merkeze bağlı Örencik Köyü yakınlarındaki 800 metre yüksekliğinde Germüş platosu üzerinde yer alan Göbekli Tepe oldukça önemlidir.  Birçok Neolitik Dönem yerleşmesinin aksine Göbekli Tepe su kenarı, vadi ya da ovada kurulmayıp, Harran Ovası’nın kuzeyinde yüksek bir sahada manzaraya hâkim, ayrıca çevreden gelebilecek tehlikelere karşı güvenli bir konumda yer almaktadır. 1963 yılında Peter Benedict ve Halet Çambel tarafından gerçekleştirilen yüzey araştırmaları sonucunda arkeoloji dünyasına kazandırılmıştır. Tarihi M.Ö. 10.000’e kadar dayanan Göbekli Tepe’de yapılan arkeolojik kazı ve araştırmalar sonucunda elde edilen bulgulara bağlı olarak Anadolu’da şuana kadar kabul gören en eski inanç ve yerleşim yeri olduğu tespit edilmiştir. “T’’ şeklindeki anıtsal taşlar ile simgelenen bu yerleşim yerinde yapılan kazılar sonucunda çok sayıda hayvan heykelinin yanı sıra çakmaktaşından aletler, obsidyen aletler, takı parçaları ve taş kaplar, öğütme taşları, hayvan elleri, yassı baltalar ile küçük figürünler açığa çıkartılmıştır. Yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda Bu yönüyle özgün bir yere sahip olan Göbekli Tepe, arkeolojik turizm açısından değerlendirilmesi gereken önemli yerlerden birisidir.  Bu çalışmada, Göbekli Tepe’nin arkeolojik turizm potansiyeli ile bu potansiyelin coğrafi açıdan değerlendirilmesi amaçlanmış ve sahanın arkeolojik miras olarak önemi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, Göbekli Tepe’nin arkeolojik açıdan önemi nedir? Bu alanın arkeolojik turizm bakımından önemi nedir? Göbekli Tepe’de arkeolojik turizm yapılıyor mu ve ne düzeyde gerçekleşmektedir? Arkeolojik turizm ve alanın koruma kullanma açısından dengesini sağlayan bir planlama çalışması var mı? Göbekli Tepe ve çevresi turizm alt-üst yapı hizmetleri açısından yeterli düzeyde mi? gibi sorulara cevap aranmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede araştırma sahayla ilgili yapılmış bilimsel yayınlar, çeşitli tematik haritalar ve saha çalışmaları sonucunda toplanan veriler ışığında şekillendirilmiştir. Ayrıca elde edilen veriler SWOT analiziyle değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: