Views
62
Downloands
14
Osmanlı Devleti’nin Balkan coğrafyasında Bosna’nın mühim bir yeri vardır. Bosna’nın 1463 yılında fethedilmesinden sonra hızlı bir İslamlaşmanın görülmesi ve 1699’da imzalanan Karlofça Antlaşması sonrası askerî bir uç haline gelmesi Bosna’yı sosyal ve stratejik açıdan önemli bir yere koymaktadır. Bu durum, Bosna’nın Osmanlı hakimiyetinden ayrılmasına kadar devam etmiştir. Bu çalışmada 1742-1755 yılları arasında Bosna Eyaleti’nin idari ve sosyal yapısı incelenmeye çalışılmıştır. Bunun için Osmanlı arşivindeki I Numaralı Bosna Ahkâm defterinden faydalanılmıştır. Bilindiği üzere ahkâm defterleri, Osmanlı Devleti’nin temel yargı birimi olan kadı mahkemelerinde çözülemeyen davaların, yargı sisteminin en üst mercii olan Divân-ı Hümâyun’da görülmesiyle çıkan karar ve emirlerin kaydedildiği defterlerdir. Bosna’ya ait 1742 yılından 1865 yılına kadar tutulmuş farklı tarih aralıklarını kapsayan 9 adet Ahkâm Şikâyet Defteri bulunmaktadır. Bu çalışma, 1742-1755 yıllarını kapsayan 13 senelik bir zaman aralığındaki mesele ve çözümlerin yer aldığı I Numaralı Bosna Ahkâm Defterindeki kayıtlar esas alınarak hazırlanmıştır. Öncelikle söz konusu defterde yer alan kayıtlar, Osmanlı Devleti’nin özelde Bosna’da, fakat genelde XVIII. yüzyılda merkezden uzak eyaletlerde reayanın veya idarecilerin yaşadıkları problemler ve bunlara getirilen çözümleri içermektedir. Eyalet statüsünde idare edilen Bosna, sosyal ve stratejik önemi itibariyle birçok eyaletten farklı olsa da o devirde yaşayan insanların karşılaştığı sıkıntılar benzerlik gösterdiğinden Osmanlı toplumu hakkında genel bilgiler edinmek mümkündür. En fazla karşılaşılan sıkıntılar toprak ve vergi meseleleri olması hasebiyle defterde dönemin iktisadi yapısı hakkında bilgiler bulunmaktadır. Yine, hükümlerde çoğunlukla rastlanılan asayiş olayları ve usulsüzlükler de dönemin sosyal ve idarî durumunu yansıtmaktadır. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyılda karşılaştığı uzun savaşlar ve ekonomik sıkıntılar hudut bölgesindeki Bosna halkını ciddi manada etkilemiştir. Bu sebeple Bosna özelinde toplum yapısının incelenmesi, sonraki yüzyılda Balkanlarda ve Osmanlı Devleti’nde yaşanan gelişmelerin açıklanmasına da ışık tutacağı düşünülmektedir.
Bosnia has an important place in the Balkan geography. The sight of a rapid Islamization after the conquest of Bosnia in 1463, and the sight of a military end after the Charlottes Treaty signed in 1699, put Bosnia in a social and strategically important place. This continued until Bosnia was left the Ottoman domination. This study was aimed at exploring the administrative and social structure of the state of Bosnia between 1742-1755. For this purpose, the number I in the Ottoman archive was used in the Bosnian Ahkâm book. As it is known, the Ahkâm records are records of cases that cannot be resolved in the women’s courts, which are the basic judicial unit of the Ottoman State, the decisions and orders that come with the observation of the Supreme Mercy of the Judicial System in Divân-i Hümâyun. There are nine Ahkâm complaints books that cover different historical intervals held from 1742 to 1865. This study was prepared on the basis of the records in the No. I of the Bosnian Ahkâm Book, which includes problems and solutions in a 13-year period covering the years 1742-1755. First of all, the records contained in the document, in the Ottoman State, in particular in Bosnia, but usually in the XVIII. The century includes the problems and solutions brought to them in states far from the center and the problems that the reaians or administrators are experiencing. Although Bosnia, which is managed in state status, is different from many states in terms of social and strategic importance, it is possible to obtain general information about the Ottoman society because the difficulties that people in that period face are similar. The most common problems are land and tax issues, and in the book there is information about the economic structure of the period. Again, the incidents and misconduct that are often found in the provisions also reflect the social and administrative status of the period. 18th of the Ottoman State. The long wars and economic difficulties he encountered in the century have seriously affected the people of Bosnia in the Hudut region. Therefore, the study of the social structure in Bosnia and Herzegovina in particular is believed to keep light on the revelation of the developments in the next century in the Balkans and in the Ottoman State.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
