Abstract:

Ele aldığımız rivayet, Ümmü Süleym ve Ebû Talha’nın çocuk yaştaki oğulları Ebû Umeyr’in vefat ettiği gün Ümmü Süleym’in olaya ilişkin davranışlarını ve bu davranışlarla ilgili Hz. Peygamber’in tavrını konu edinmektedir. Rivayette anlatıldığına göre Ümmü Süleym, oğlunun ölümünü, akşam eve gelen kocası Ebû Talha’dan gizleyerek, hiçbir şey olmamış gibi davranmış, hatta süslenmiş ve o gece eşiyle birlikte olmuştur. Bu durum Hz. Peygamber’e iletildiğinde Hz. Peygamber, Ümmü Süleym’in bu tavrını onaylarcasına geçirdikleri gecenin mübarek olması için duada bulunmuştur. Bu anlatımda çocuğun ölümünü hafife alan ve geçirilen geceye önem atfeden bir dil söz konusudur. Merhametli, duygulu ve duyarlı bir kişiliğe sahip olan Hz. Peygamber’in bir çocuk ölümü karşısında duyarsızlık hissi veren bir tavır ile anlatılması bize kabulü zor bir durum olarak görünmüş, bu anlatımın ne derecede gerçeği yansıttığı konusunda araştırma yapma ihtiyacı duyulmuştur. Aynı şekilde çocuğunu kaybetmiş bir annenin tutumuna dair anlatılanlar da tetkik edilmeye muhtaç görülmüştür. Bu soruların cevaplarını bulmak üzere rivayetin hadis kaynaklarında mevcut bütün tarikleri bir araya getirilmiş, tarikler ayrı ayrı ele alınarak isnad ve metin analizine tabi tutulmuştur. Yapılan araştırma sonucunda rivayetin isnad ve ravi güvenilirliği açısından önemli problemler taşımadığı ancak ravi tasarruflarının etkisiyle anlam farklılaşmalarının oluştuğu görülmüş, bütün tariklerdeki metinler bir arada değerlendirildiğinde daha makul ve anlaşılabilir bir mananın tespiti mümkün olmuştur.

Keywords: