Abstract:

Özet Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî, XVIII. asrın ikinci yarısı ile XIX. asrın ilk yarısında yaşamıştır. Babası, Maraş’tan Bor’a göç eden Nakşibendî mürşidi Eş-Şeyh Seyyid İbrahim Efendi’dir. Ahmed Kuddûsî, H 1183-M 1769 yılında Niğde’nin Bor ilçesinde doğmuştur.  İlim tahsili ve tasavvufi seyrüsülukunun ardından Kuddûsî’ye, babası ve Turhallı Mustafa Efendi tarafından Nakşıbendî icâzetnâmesi verilmiştir. Kuddûsî, Hz. Peygamber’e muhabbeti sebebiyle Hicaz’a gitmiş, Mekke ve Medine civarında on yedi yıl mücavir olarak kalmıştır. Bor’a döndükten sonra bir müddet Nakşî usulünce icazet veren Kuddûsî, ehlullahtan aldığı manevi bir işaretle Kâdirî tarikatına geçmiştir. H 1265-M 1849 tarihinde vefat eden Kâdirî mürşidi Mar’aşîzâde Ahmed Kuddûsî’nin kabri Niğde’nin Bor ilçesindedir. Şiirlerinde Kuddûsî mahlasını kullanan mutasavvıf şairin en tanınmış eseri divanıdır. Kuddûsî Divanı’nda tasavvuf yolunun başlangıcından nihayetine kadar adap ve erkânı anlatmaktadır. Bu bağlamda Kuddûsî Divanı’nda yer alan erkân-ı tarikat konulu gazel oldukça dikkat çekicidir. Kuddûsî, söz konusu şiirinde Ahyâr’dan rivayetle hilye-i Ebdâl da denilen tarikatın altı temel erkânını anlatmıştır. Şiirde bahsedilen erkân-ı tarikat bütün tasavvufi mahfiller tarafından kabul edilebilecek mahiyettedir. Bu makalede, Ahmed Kuddûsî hakkında bilgi verilip anılan gazelinin şerhi yapılmıştır.

Keywords: