Abstract:

Telhîs, günlük olayların, özel konuların ve genel olarak da devlet işleri hususunda padişahın karar vermesi gereken meselelerin sadrazam tarafından özet bir şekilde padişaha arz edildiği resmî belgelere denir. Telhîs resmî belge olarak 16. asrın ikinci yarısından itibaren padişahların Divan toplantılarına katılmamaları üzerine kullanılmaya başlamıştır. Resmî bir belge olduğu için genellikle saray dili kullanılarak kaleme alınmıştır. Fakat bu makalede ele alınan Koca Râgıb Paşa (ö. 1763) tarafından kaleme alınmış olan telhîslerin dili sanatkarâne bir dildir. Bunun nedeni de Râgıb Paşa’nın iyi bir şair ve yazar olmasıdır. Resmî belge olmalarına rağmen edebî eser özelliği taşıyan bu telhîsler, I. Mahmud’un (ö. 1754) özel yaşamına dair bilgiler ihtiva etmesi bakımından da önemli belgelerdir. Önemli günlerin hatırlatılması, halvet durumlarında hazırlıkların bildirilmesi, baharın gelmesi ile uygulanan bir takım tıbbî işlemlerin yerine getirilmesi, padişahın yazlık saraylarına taşınması gibi bazı saray geleneklerine dair bilgiler de bu telhîslerde yer almaktadır.

Keywords: