Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
31
İndirme
9
Büyük toplumsal dönüşümlerin tahlilinde, özneleri çevreleyen nesnel belirlenimler çözümlemenin dışında bırakıldığında ya da bunlar geri plana atıldığında tarihsel açıklama, belirli grupların veya kişilerin, büyük bir serbesti içinde şekillenen irade ve pratiklerinin bir sonucu hâline gelmektedir. Bu tür açıklamalarda, öznelerin başarıları, başarısızlıkları, iyilikleri ve kötülükleri tartışmanın merkezine alınarak, tarih, tümüyle rastlantıların ve tarihsel kahramanların ellerine terk edilir. Osmanlı- Türkiye modernleşmesi tartışmalarında literatüre büyük ölçüde hâkim durumda olan güçlü devlet geleneği tezinde ise özneler, Osmanlı’dan devralındığı iddia edilen bir devlet geleneğinin taşıyıcıları olarak sunulurlar. Bu devlet geleneği mirasını devralan İttihatçılar ile onların devamı niteliğindeki Kemalistlerin iktidarında, sivil toplum ve ara tabakaların siyasal süreçlerin dışında tutulduğu ve mevcut oldukları kadarıyla da gelişip serpilmelerinin engellendiği iddia edilir. Böylelikle ülkenin tarihsel gelişim doğrultusunun, Osmanlı devlet geleneğini devralan asker ve sivil bürokratlar tarafından, yukarıdan bir devrimle tayin edildiği öne sürülür. Bu açıklama, öznelerin irade ve pratiklerini yüzyılların derinliklerinden gelen bir öze (güçlü devlet geleneğine) bağlıyor olması nedeniyle, özne-merkezli tarihyazımının bir örneğini teşkil etmiyor gibi gözükmektedir. Ancak bu görünüş yanıltıcıdır. Güçlü devlet geleneği tezinde tarihsel hareket -bu tezin dayandığı tarihsel verilerdeki tüm ampirik ve diğer yöntemsel sorunlar bir yana-, genel bir kural olarak, yine belirli öznelerin kararları ve edimlerine göre devinimini gerçekleştirir. Çünkü ‘devlet geleneği’ nosyonu asıl olarak, özneleri, nesnel belirlenimlerin dışına fırlatan bir tramplen işlevi görmektedir. Bu tez gerçekte, öznemerkezli tarihyazımını fasılalı bir şekilde (devlet geleneği gibi bir ara duraktan) geçerek yeniden üretmektedir. Üstelik bu, yöntemsel açıdan kaçınılmaz bir sondur. Güçlü devlet geleneği tezi, farklı olguların görünürde taşıdıkları bir takım yüzeysel benzerliklere işaret etmekle, bunların birbirleriyle bağlantılı olduğunu varsayar ancak bu bağlantının nasıl var olabildiğini somut olarak açıklamaya girişmez. Somut çözümlemede, ‘Osmanlı devlet geleneği’ faktörü, araştırma planına somut biçimde dâhil olamayan bir ön-kabul olarak kalır. Devlet geleneği nosyonu hiçbir tarihsel gelişmeyi somut olarak açıklamadığı için, öznelerin irade ve pratikleri zorunlu olarak her şeyin açıklaması hâline gelir. Neticede bu tezin savunulduğu metinlerde Osmanlı-Türk modernleşmesine yönelik analizler, hemen her zaman, öznelerin düşünce ve edimlerinin bir eleştirisinden ibaret kalır. Oysa Türkiye’deki modernleşme tartışmalarını artık, Jön Türkler, İttihatçılar ya da Kemalistlere yönelik övgü ve yergilerin ötesine taşımak gerekmektedir. Böyle bir açıklama tarzı ise öznelerin, nesnel belirlenimler karşısında dipnotlara indirgenmesini gerektirmektedir.
In the assessment of the great social transformations, when objective determinations surrounding the subjects are left out of the analysis or when they are re-planned, the historical explanation becomes a result of the will and practice of certain groups or persons formed within a large crossing. In such explanations, taking the successes, failures, goods and evils of the subjects at the center of the discussion, history is left in the hands of all coincidences and historical heroes. In the discussion of the Ottoman-Turkish modernization, the powerful state tradition, which is largely dominated by literature, the subjects are presented as the carriers of a state tradition claimed to be overtaken by Ottoman. Under the authority of the Alliedists who took over the heritage of this state tradition and their continuity, it is claimed that the civil society and the intermediate layers are kept out of political processes and insofar as they are present, they are prevented from developing and disintegrating. Thus it is suggested that the historical development of the country was determined by the soldiers and civil bureaucrates who took over the tradition of the Ottoman state by a revolution from above. This explanation seems not to be an example of substantially-centric history, because it connects the will and practice of the subjects to a subjects from the depths of centuries (to a strong state tradition). But this appearance is misleading. In the thesis of the strong state tradition, the historical movement – along with all the empirical and other methodological problems in the historical data on which this thesis is based –, as a general rule, again carries out its prediction according to the decisions and actions of certain subjects. Because the notion of the 'state tradition' is essentially a tramplane that throws the objects out of objective determinations. In fact, this thesis re-produces its subjective history by passing through a phasical way (like a interim stop as the state tradition). This is also a methodically inevitable end. The thesis of the strong state tradition assumes that a series of surface similarities which the different facts apparently carry are linked to each other, but does not try to explain in a concrete way how this connection can exist. In the concrete analysis, the 'Othmanic state tradition' factor remains a pre-acceptance that cannot be concretely included in the research plan. Since the conception of state tradition does not describe any historical development in a concrete way, the will and practice of the subjects necessarily becomes an explanation of everything. Finally, in the texts that this thesis is defended, the analysis of the Ottoman-Turkish modernization, almost always, remains a criticism of the thoughts and actions of the subjects. However, the modernization discussions in Turkey must now be moved beyond the praise and praises of the Yön Turks, Alliedists or Kemists. Such a style of explanation requires that the objects be reduced to dipnotes in the face of objective determinations.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
