Abstract:

Osmanlı basın hayatı 1831 yılında çıkarılan Takvim-i Vekayi ile başlamıştır. Gazetecilik başlangıçta Sultan II. Mahmut döneminde başlayan, devleti yeniden yapılandırma çalışmalarının bir parçası olarak görülmüştür. Savaş alanında yaşanan yenilgiler ve 1829 Edirne atlaşmasından sonra yeniden yapılandırma amacıyla kurulan Islahat meclisinin bu konudaki önerisi II. Mahmut tarafından uygun bulunmuş ve ismini de kendisi koyarak ilk gazetenin çıkmasına vesile olmuştur. Bilgi amaçlı olarak çıkarılmaya başlanan ilk gazete sonraki dönemlerde özel sermayenin devreye girmesiyle gelişmeye ve devlet tekelinden çıkmaya başlamıştır. William Churchill tarafından çıkarılan 1840 tarihli Ceride-i Havadis yarı resmi hüviyetiyle Osmanlı basın tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. 1860 tarihi ise Osmanlı gazeteciliği için bir dönüm noktası olmuştur. Agâh Efendi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahval ilk özel sermayeli gazetedir. Bu tarih itibari ile gazetecilik ve basın, devlet tekelinden çıkmış 1862'de Şinasi tarafından kurulan Tasvir-i Efkâr ile daha da güçlenmiştir. İlk özel sermayeli gazetelerin çıkma tarihi aynı zamanda devletin kendi eliyle çıkardığı gazeteler ve basın ile mücadele etme döneminin de başlangıcıdır. Bu çalışmada Osmanlı Devletinde ilk gazetenin basımından, II. Meşrutiyet dönemine kadarki Osmanlı basın hayatı işlenecektir.

Keywords: