Nakşibendîliğin Hâlidîlik kolunun Elazığ ve çevresine yayılmasında Şeyh Ali Sebtî’nin rolü büyüktür. Onun yetiştirdiği halîfeler arasında en meşhur olanı Elazığ-Palulu Mahmud Sâminî’dir. Mahmud Sâminî’nin en önemli ve etkili halîfesi ise İmâm Efendi nâmıyla şöhret bulan Osman Bedreddin Erzurumî’dir. Birkaç asırlık ulemâ silsilesinin son halkalarından olan müderris Kemâleddin Efendi ise 1916-1926 yılları arasında Elazığ müftülüğü yapmış olup mevkii itibariyle İmâm Efendi’nin en önde gelen mürîdlerindendir. Kemâleddin Harputî Efendi 1926’da Şark İstiklâl Mahkemesi’nin emriyle gözaltına alınmış, mektup, defter ve birtakım evrâkına el konulmuş, sorgulanmış ve mahkemeye sevkedilmiştir. Mahkeme neticesinde de müftülükten azledilerek Samsun’a sürülmüştür. El konulan evrâk ise diğer mahkumların evrâkıyla birlikte “devlet sırrı” olarak TBMM arşivinde 92 yıl boyunca saklanmış, bunlara erişime izin verilmemiştir. Ancak 2018’de TBMM Başkanlığı’nın tasdikiyle bu evrâk araştırmacıların istifadesine açılmıştır. Kemâleddin Efendi’nin ve çocuklarının buradaki evrâkı üzerinde yaptığımız incelemeler neticesinde mürşidi İmâm Efendi’ye yazdığı şiirleri tespit ettik. Sorgu ve mahkeme zabıtlarında ise Şark İstiklâl Mahkemesi üyelerinin Kemaleddin Efendi’yi Harput ve civârında büyük bir manevî nüfûza sahip olan İmâm Efendi’ye bağlılığı sebebiyle sorguladığını gördük. Makalemizde bu tutanakların ilgili kısımlarını ve Kemaleddin Efendi’nin İmâm Efendi’yle ilgili yazdığı şiirleri Latin harflerine aktararak ilk defa gün yüzüne çıkarmış bulunuyoruz.
The role of Sheikh Ali Sebtî is great in the spreading of the Naqshbandi- Hâlidî branch to Elazıg and its vicinity. The most famous of the khalif he trained was Mahmud Sâminî Paluvî. And his most important and famous khalif was Osman Bedreddin Erzurumî (İmam Efendi). Mehmed Kemaleddin who is the latest mufti of Ottoman Empire in Elazıg and the first mufti of Turkish Republic at the same time is the last wiseman that wrote up religious books as a member of Harput Family line, a family of four century-long tradition of knowledge. Apart from being a teacher for a very long time he wrote lots of religious, ethical and sufistic books besides poetry and literary writings. While he was mufti of Elazig he had been judged by the Istiklal Court and exiled to Samsun as a result of a complain. In this article, according to the documents of the Independence Court, we examined the relation between Osman Bedreddin and Mufti Kemaleddin. We also identified poems written by Kemaleddin for Osman Bedreddin.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|