Özet:

XVIII. yüzyılda yaşayan ve yüzden fazla eseri bulunan İsmâil Hakkı Bursevî (ö. 1137/1725), Osmanlı döneminde yazılan işârî tefsirlerin en kapsamlısı ve en çok ilgi görenlerinden olan Rûhu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân isimli eserin müellifidir. O, bu eserinde muradı ilahinin anlaşılmasında sünnetin rolünü ve bu bağlamda Hz. Muhammed’in dindeki konumuna, rolüne ve salahiyetine yönelik hem rivayet, hem dirayet hem de işârî olmak üzere birçok açıklamaya yer vermiştir. Malum olduğu üzere Hz. Peygamber’in görevinin Kur’an’ı muhataplarına aktarmaktan ibaret olduğunu, başkaca bir görevinin bulunmadığını, Allah'ın Hz. Peygamber'e insanlığa iletmek üzere Kur’ân'dan başka herhangi bir şey vermediğini iddia eden bir anlayış söz konusudur. Bu çalışma Hz. Peygamber'e itaati, ihtiramı, ittibayı önemsemeyen, onun tebyin görevini ve örnekliğini aynı zamanda son ilahi vahiy olan Kur’ân-ı Kerîm ile onun ilk muhatabı, uygulayıcısı, tebliğcisi, açıklayıcısı olan Hz. Muhammed arasındaki sıkı ilişkiyi görmezden gelip “Kur’ân bize yeter.” diyenlerin görüşlerinin Kur’ân'la bağdaşıp bağdaşmadığını meşhur bir işârî tefsir örneği olan Rûhu’l-Beyân’da tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: