Özet:

Türklerin Araplar ile olan ilişkileri Talas Savaşı ile resmen başlamış oldu. Fakat bu savaş öncesinde elbette iki milletin ilişkileri bir şekilde olmuştur. Bu savaş Türk ve İslam tarihi açısından oldukça önemlidir, çünkü bu iki büyük milletin Talas ile başlayan ilişkisi güçlenerek ve gelişerek günümüze kadar süregeldi. Türk milletinin siyasi ve askeri başarı ve deneyimini keşfeden Arapların Türklere olan güveni artınca devletin üst düzey kademelerine Türk siyasetçileri ve komutanları getirdiler. Böylece karşılıklı etkileşim hızlandı. Bu süreçte Türkler arasında da İslamiyet hızla yayılmaya başladı. Bu durumdan dolayı da Türk boyları batıya yöneldiler. Akın akın gelen boylar Türk siyasi ve askeri yöneticilerin gücüne güç katarak onların siyasi ve askeri manevralarına önemli katkılar sundu. Böylece Arap devleti olan Abbasilerin devlet yönetimi yani hükümeti adeta Türklerin elindeydi. Siyasi ve askeri başarılarından dolayı Arapların Türklere olan saygınlığı geçen her gün artarak devam ediyordu. Doğal olarak bu itibar Türk diline ve kültürüne de yansıdı. Türkçeden Arapçaya öncelikle siyaset ve askeriye ile ilgili olarak pek çok ek, kelime ve ifade ödünçlendi. Büyük Selçuklu Devletinin kurulması ve Türklerin Anadolu’ya yerleşmeye başlamasıyla artık iki millet iç içe yaşamaya başlayarak ödünçlemede doğal süreç hızla artarak devam etmeye başladı. Özellikle Irak ve Bilâd-ı Şam’da süregelen bu durum Osmanlı’nın Arabistan ve Afrika’yı fethetmesiyle etkileşim en üst düzeye çıktı. Bu etkileşim Mısır’da bir adım daha ilerde oldu çünkü Mehmet Ali Paşa ve sonrasındaki süreçte Türk dili ve kültürü burada çok güçlü bir ivme kazandı. Böylece artık sadece siyasi ve askeri değil sosyal yaşamın her alanıyla ilgili iki dil arasında önemli ve ciddi etkileşimeler gerçekleşti. Bu çalışmada Türkçenin Arapçaya olan etkisi, Türkçe verintiler ve Türkçe yoluyla Arapçaya geçen yabancı ödünçlemelere yer verildi. Türkçeden Arapçaya Türkçe ek, kelime ve ifade ödünçlenmenin yanı sıra Türkçe tekil kelimeler Arapça gramer kurallarına göre çoğul yapılarak kullanılmaya başlandı: ovâd (اواض): “odalar” < oda “oda”, bey (بکوات) < beg+vât “beyler”, (Mısır ve Bilâd-ı Şam) gibi. Ayrıca Arapça kelimelere, Türkçe isimden isim yapım eki -ci/-ci eki getirilerek yeni kelimeler yapılmıştır. Bunun yanı sıra Farsça ve pek çok Avrupa dilinden Türkçeye Türkçeden de Arapçaya ödünçlemeler gerçekleşmiştir. Semavi bir din olan İslamiyet’in dili olan Arapça doğal olarak kendisine tabi olan tüm milletlerin dilini önemli ölçüde etkiledi. Buna karşın siyasi ve idari gücü olan Türk milleti ve onun dili olan Türkçe önemli ölçüde Arapçayı etkileyerek Arap devletlerinde günümüzde de saygınlığını sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler: