Abstract:

II. Meşrutiyet, 23 Temmuz 1908 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin tazyikiyle ilan edilmiş ve Cemiyet, devlet işlerinde söz sahibi olmak istemiştir. Ancak, atanan hükümet üyelerinin II. Meşrutiyet öncesi kadrolardan olduğu dikkate alınılırsa İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin henüz gerekli kadrolara sahip olmadığı görülmektedir. Said Paşa’nın istifası ile birlikte Kâmil Paşa, Hükümet kurmakla görevlendirilmiştir. 05.08.1908 ile 14.02.1909 tarihleri arasında yaklaşık yedi aylık bir sadaret döneminin başlangıcında Cemiyet, Kâmil Paşa ile ilişkilerine özen göstermiş ve ilişkilerin zarar görmemesi için gayret etmiştir. Ancak bu ilişkiler, Cemiyet’in Hükümet üyelerinin atanması ile ilgili müdahalesi ve Avcı Taburları meselesi ile zedelenmiş, bu durum Ocak 1909’dan itibaren daha belirgin hale gelmiştir. Kâmil Paşa tarafından Harbiye ve Bahriye Nâzırları’nın gö- revden alınması; Cemiyet ile Kâmil Paşa arasındaki ipleri koparmış ve 14 Şubat 1909 tarihinde Meclis-i Mebusan’da yapılan toplantıya Kâmil Paşa’nın iki kez davet edilmesine rağmen Kâmil Paşa, bu toplantılara katılmamıştır. Mecliste hararetli tartışmalar neticesi yapılan güven oylaması ile II. Meşrutiyet devrinde ilk kez bir kabine, büyük bir çoğunluğun verdiği güvensizlik oyu ile düşürülmüştür.

Keywords: