Abstract:

Bir metnin kurmaca vasfı taşımasında önemli bir unsur olan ritim, anlatının bütünlüğünü ve bu bütünlük içinde ahenkli akışını sağlayan estetik bir ögedir. Edebî bir metnin ‘Neyi, nasıl anlatıyor?’ sorusuna verilecek bir cevabın da ritmik oluşumla ilgili olduğunu söylemek yanlış olmaz. Belli bir niyet etrafında oluşturulan edebî eserde, anlatının yapısal unsurları olan olay, kişi, zaman ve mekân, anlatıcının tasarrufuna bağlı olarak belirli oranlarda metinde yer alırlar. Bu tasarruf, metnin niyetiyle yakından ilgilidir. Kurmaca dünyada gerçek dünyadaki gibi her şeyin anlatılması mümkün değildir. Anlatıda kimi zaman bazı olaylar detaylı bir şekilde anlatılırken bazı olaylar üzerinde ise fazla durulmadan özetle geçilir. Diğer bir ifadeyle anlatıcı, metnin niyetine bağlı olarak anlatması gerekeni istediği sürede, istediği sıklıkta ve istediği düzende anlatır. Ayrıca bu anlatış, okuru adeta kurgunun içine çekerek onda güzellik duygusu uyandıracak şekilde etkili de olmalıdır. Bu etki, bir anlatıda ritmik oluşumla sağlanabilir. Kronolojik dizilenmeden farklılık gösteren anlatı metinlerinde, zamanda ileri ve geriye kırılmalar, sahneleme, özetleme, eksilti ve duraklama teknikleri, yapılan tekrarlar bir anlatıda ritmik oluşumu sağlayan unsurlardır. Bu çalışmada anlatma esasına bağlı edebî metin türlerinden birisi olan Mehmet Akif Ersoy’un Koca Karı ile Ömer adlı manzum hikâyesinde ritmik oluşumun nasıl temin edildiği tespit edilmeye ve estetik bir unsur olarak ritmik oluşumun metnin niyetini nasıl görünür kıldığı belirlenmeye çalışılacaktır.

Keywords: