Abstract:

Bu çalışmada, sahabahnin hadislerin kaynağına ilişkin düşüncesinin şekillenmesinde hadis kitabahi sürecinin etkisi araştırılmıştır. Hz. Peygamber’in nazil olan Kur’an vahyi ve hadislerle ilgili kitabah noktasındaki farklı uygulamaları sahabahde vahyin yazılı olması, lafzen korunmuşluğu ve tilavet edilmesi şeklinde ifade edilebilecek temel özelliklerine dair bir anlayış oluşturmuştur. Hz. Peygamber’in sağlığında onun söz ve uygulamalarına vahiy kaynaklı-ictihada dayalı şeklinde kavramsal bir ayırımla bakmadıkları anlaşılan sahabah, bağlayıcılık bakımından Kur’an ile Hz. Peygamber’in söz ve uygulamaları arasında bir fark görmemiştir. Bununla birlikte Hz. Peygamber’in vefatından sonra her iki bilginin arasını kesin bir şekilde ayırdıklarını gösteren uygulamaları bulunmaktadır. Onların iki bilgi arasında yaptıkları bu tefrik Hz. Peygamber’in başlangıçtaki uygulamasına denk düşecek şekilde “yazılı bir metin haline getirip getirmeme”yi esas almıştır. Hz. Peygamber’in vefatından yani Kur’an’ın nüzul süreci bittikten sonraki dönemde sahabah Kur’an ve Kur’an dışı metin ayırımı üzerinden bir tavır geliştirmiştir. Hz. Peygamber’in hadis kitabahini yasaklamasındaki hadislerin Kur’an’la karışması şeklindeki gerekçe ortadan kalktığı halde sahabahnin hadis kitabahine yaklaşımlarında başlangıçta oluşan vahiy tasavvurları etkili olmuştur.

Keywords: