Özet:

Bağımlılık; sosyal, biyolojik ve davranışsal boyutları olan bir hastalıktır. Bağımlılık yapan madde ise, beyin işlevlerinde değişiklik yaratan her türlü kimyasal madde olarak tanımlanabilir. Sağlık çalışanları arasında da ilaçların suistimali dikkat çekici düzeydedir. Madde bağımlılığı ile ilgili tedavi yöntemlerinde önemli ilerlemelere rağmen anestezi çalışanları ve ortamlarında hala önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Kişiler becerilerini, performanslarını arttırmak, daha çok çalışmak ve başarılı gözükmek ve kendi kendini tedavi etmek için bağımlılık yapan ilaçları kullanılmaktadırlar. Kronik ağrı, stres, uykusuzluk, yorgunluk, ilaçlara ulaşımlarının kolay olması, ailesel sebeplerden dolayı kullanılabilmektedir. Sağlık personeli işini kaybetmekten korkma, prestij kaybı yaşamaktan çekinme gibi nedenlerden dolayı bu bağımlılığı saklayabilmektedir. Yapılan çalışmada, anesteziyolojide bağımlılık yapan ilaçlar hakkında bilgi sahibi olunması, bağımlı kişilerin ne tür davranışlarda bulunabilecekleri, sağlık çalışanlarının bağımlılığı nasıl fark etmeleri gerektiği amaçlanmıştır. Çalışmaya birinci ve ikinci sınıflardan 68’i (%68) kız, 32’si (%32) erkek olmak üzere toplam 100 öğrenci katılmıştır. Katılımcıların madde kullanımı ve madde bağımlılığı ve anestezi ortamında kullanılan bağımlılık yapan ilaçlar hakkındaki bilgi düzeyleri ölçülmüştür. Öğrencilerin %99’u sağlık çalışanlarının bağımlılığa yol açan maddeye ulaşması daha kolaydır ifadesine evet cevabı vermiştir. Katılımcılar uzmanlık alanına göre madde bağımlılık oranları yüksek bölümleri sırasıyla Anesteziyoloji (%87) ve Psikiyatri (%72) olarak belirtmişlerdir. Madde bağımlısı olan sağlık ve anestezi çalışanlarında ruhsal, fizyolojik belirtiler başlığı altındaki soruda ise çalkantılı ruh hali, öfori dönemleriyle değişen depresyonun en fazla etkili olduğu belirtilmiştir. Ayrıca madde bağımlılığına ve kullanımına sebep olan riskler değerlendirildiğinde, ilaçlara kolay ulaşabilmenin en yüksek oranda (%78), işe ilgi/zevk azalması (%41) ise en az oranda bulunmuştur. Ancak anesteziyolojide en fazla kullanılan ilaçlar ve ilaçların farmakolojik bilgilerindeki farkındalığın yeterli olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, öğrencilerimizin bağımlılığa neden olan ilaç bulma ve erişme risklerini değerlendiremeyeceğine ve bu konuda farkındalık yaratmamız gerektiğine inanıyoruz. Ayrıca tüm anestezi personelinin, böyle bir sorunu olan meslektaşını tanıması ve yardım için gerekli bilgiye sahip olması gerektiğini düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: