Özet:

Türkçe eğitiminde sınıf içi uygulamalarda yaygın biçimde kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin taşıması gereken en önemli metinsellik ölçütü tutarlılıktır. Alanyazında tutarlılık üzerine yapılan araştırmalarda “tutarlılık görünümü” adı altında kullanılan başlıklar; karşılaştırma, neden-sonuç, örneklendirme-özelleştirme, genelleştirme, amaç-sonuç, koşul ve karşıtlıktır. Bu çerçevede araştırmada ilkokul 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinler tutarlılık açısından sorgulanmıştır. İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tutarlılık görünümlerini belirlemeyi amaçlayan bu araştırma, nitel araştırma yaklaşımına göre yürütülmüştür. Doküman incelemesi tekniğinin kullanıldığı araştırmada, 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı’nda okutulan MEB Yayınları 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı ile Özgün Yayınları 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı incelenmiştir. Her iki Yayınevine ait ders kitaplarındaki metinlerin tutarlılık görünümleri; tema, ortak tema ve metin türü özelliklerine göre kendi içinde ve karşılaştırmalı olarak incelenmiş, incelemede elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre her iki yayına ait ders kitaplarındaki metinler toplu olarak değerlendirildiğinde en sık rastlanan tutarlılık görünümleri karşılaştırma, neden-sonuç, örneklendirme-özelleştirme; en az ise karşıtlık, genelleştirme, amaç-sonuç ve koşuldur. En fazla tutarlılık görünümüne Okuma Kültürü ile Sağlık ve Spor temalarında, en az ise Sanat, Doğa ve Evren, Bilim ve Teknoloji temalarında rastlanmıştır. Her iki yayının ait ortak temalarının tutarlılık görünümleri ele alındığında en fazla rastlanan tutarlılık görünümleri karşılaştırma, neden-sonuç, örneklendirme-özelleştirme; en az kullanılan tutarlılık görünümleri ise karşıtlık, genelleştirme ve koşuldur. Her iki Türkçe ders kitabındaki öyküleyici metinlerde en fazla rastlanan tutarlılık görünümü neden-sonuç, bilgilendirici metinlerde ise karşılaştırmadır. Her iki metin türünde de en az görülen tutarlılık görünümü zıtlıktır. Araştırmada, Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin seçiminde tutarlılık ölçütüne en yüksek düzeyde yer verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: