Özet:

Dil edinme sürecinin önemli bir bölümü 5/6. yaşlara kadar gerçekleşir, bundan sonra başlayan okul çağında ise hem dil gelişimi hız kazanır hem de daha önceki öğrenmeler kullanılmaya başlanır. Temel dil becerilerinin bireylere kazandırılması amaçlanan Türkçe eğitiminde bazı ön koşul öğrenmelere ihtiyaç vardır. Bunlardan birisi de sözcük bilgisidir. Akyol (1997: )’a göre anlamanın gelişmesi kelime hazinesi ile alakalıdır. Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-5. Sınıflar) ön bilgilerin kelime tanımanın olmazsa olmaz unsuru olduğunu belirtir. Eğer anlama sürecinde kelimeler yanlış tanınırsa cümleler, paragraflar ve nihayetinde bütün bir metin yanlış anlaşılır. Bu sebeplerle kelime tanıma çalışmalarına gerekli önem verilmeli ve öğrencilerin sözcük varlıkları geliştirilmelidir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005: 16). Sözcük öğretiminde bireyin içinde bulunduğu yaş, eğitim ve gelişim düzeyi önem taşımaktadır. Türkçe dersinin en önemli aracı olan ders kitapları hazırlanırken de ders kitapları incelenirken de öğrencilerin dil gelişimine uygun olarak sözcüklerin somut-soyut, yalın-karmaşık, az kullanılır-çok kullanılır olma durumlarına dikkat edilir. Çalışmada ise Türkçe ders kitabındaki okuma metinlerinin “Türkçeyi okulda öğrenen çocuklar”ın söz varlığı açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Tarama modelinde yapılan çalışmanın verileri 2015-2016 eğitim öğretim yılında Van’ın Çatak ilçesinin Elmacı köyündeki bir ilkokulda öğrenimlerine devam eden 4. sınıf öğrencilerinden ve Türkçe ders kitabından elde edilmiştir. Doküman analizi yöntemiyle toplanan ve içerik analizleri yapılan verilerden elde edilen bulgular ışığında 4. Sınıf ders kitabından seçilen 1. metinde ortalama yüzde iki, 2. metinde ortalama yüzde iki, 3. metinde ortalama yüzde dört, 4. metinde ortalama yüzde üç, 5. metinde ortalama yüzde üç, 6. metinde ortalama yüzde sekiz oranında kelimenin anlamının bilinmediği ortaya çıkmıştır. Bu oranın da kabul edilebilir olduğu ve seçilen metinlerin öğrenci seviyesine uygun olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: