Özet:

Bu yazıda Sezai Karakoç’un “Zamana Adanmış Sözler” şiirindeki sevgili metaforu yapısöküm tekniği ile incelenecektir. Anlamın oynaklığı veya ele geçirilemezliği üzerine kurulu olan metin okuma yöntemi ile bakıldığında değişik anlamlara gelen sevgili metaforunun, İslam sanat ve estetiği bağlamında bakıldığında tek bir anlamı gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Yapısöküm tekniği ile şiirdeki sevgili göstergesi, İstanbul, medeniyet, Diriliş düşüncesi, beşeri sevgili, peygamber kimi zaman Tanrı ve hayal olarak anlam kaymasına uğramaktadır. Metinde sevgili göstergesi sürekli yer değiştirmekte dolayısıyla anlam yakalanamamaktadır. Yapısöküme göre anlamın sonsuz derecede çeşitlenmesi veya yakalanamaması doğaldır. Buna karşın İslam estetiğinin, özellikle Klasik şiirin poetik tutumuna bakıldığında ayağı yere basan bir hakikat kavramı vardır ve küçük çaplı anlamların hepsi sadece tek anlamı gösterir. Bu anlam “tevhid”, yani Tanrı’nın birliği düşüncesidir. Sezai Karakoç şiirinin temel izleği denebilecek bu izlek, sadece sevgili göstergesinde değil, zaman ve mekân algısında da göze çarpmaktadır. Zamanı, yekpare bir zaman olarak işleyen şair, Âdem’den bugüne kadar gelen büyük bir birikimi İslam medeniyetinin seçkin örnekleri üzerinden kronolojik, lineer bir çizgi gözetmeden işler. Sevgili tipinin Suna, Leyla, Züleyha, Meryem gibi görüntüleri, İslam medeniyetinin muhtelif zamanlarına göndergede bulunur. Mekân da zamana benzer şekilde işlenir. Karakoç şiirinde mekân yine İslam medeniyetinin temsil kabiliyeti olan zirve şehirleri üzerinden işlenmiştir. Şam, Mekke, Bağdat veya İstanbul İslam medeniyetinin düşünsel coğrafyasına ve tarihi arka planına gönderge yapan şehirlerdir.

Anahtar Kelimeler: