Özet:

Müslümanlar, indiği andan itibaren Kur’ân-ı Kerim’in lafzını ve manasını korumak için çok gayret göstermişlerdir. Bu alandaki çalışmaları, yaşadıkları devirlerin temel problemlerine çözüm getirmeye çalışan tefsirleri vücuda getirmiştir. Tarihi boyunca telif edilen yüzlerce tefsirin bazıları fazlasıyla rağbet görerek tanınmış, bazıları ise siyasi, sosyal, iktisadi, coğrafi vb sebeplerden dolayı aynı alakaya nail olamamıştır. Şüphesiz tanınmışlık ve mütedavel olmak her zaman mükemmellik miyarı değildir. Klasik dönem tefsiri üzerinde büyük ölçüde çalışılmıştır. Ancak zengin tefsir mirasının bazı değerli eserleri, mahtut merkezlerinde hala araştırmayı beklemektedir. Bahse konu eserlerden bir tanesi de İshak b. Ali b. Hasen’in Hülâsatü’t-tefâsîr adlı küçük hacimli tefsiridir. Çalışma, künyesi veri merkezlerinde kayıtlı olmakla birlikte, yurt içi ve dışındaki mahtut kütüphanelerinde ikinci bir nüshasına rastlanılmayan Kütahya Vahîd Paşa kütüphanesinin 1039 arşiv numarasında kayıtlı bu eserin incelenmesiyle sınırlandırılmıştır. Makalenin gayesi, akademik camia tarafından henüz çalışılmadığı anlaşılan bu tek nüshayı, müellifi, muhtevası ve metodu açısından tanıtmaktır. Çalışmada, müellifin temas ettiği konulara ve (varsa) farklı yönleriyle birlikte birkaç misal verilmesi usulü benimsenmiş, daha fazla örneğe dipnotta atıfta bulunulmuştur. Eseri tek çalışmada derli toplu tanıtabilmek için nüshadan iktibas edilen âyetlerin mealine ve müellifin izahlarının Arapça ibarelerine yer verilememiştir. Çalışmada makalenin çerçevesine uygun olarak; müellifin hayatı, nüshanın fiziki ve muhteva yönünden tanıtımı, tefsirin kaynakları, metodu, rivayet-dirayet yönü ve Kur’an ilimleri merkezinde muhtasar şekilde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: