Abstract:

Toplumların kimliğinin bir parçasını oluşturan kültürel mirasın dil yoluyla aktarılan boyutu olan somut olmayan kültürel mirasın nesilden nesle ulaştırılmasında eğitime büyük rol düşmektedir. Eğitim sisteminin ilköğretim basamağının ortaokul kademesinde okutulmakta olan Sosyal Bilgiler dersine de somut olmayan kültürel mirasın korunması bilincinin kazandırılmasında büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu sorumluluğun yerine getirilmesinde öğretmenler önemli bir etkendir. Ancak, bu bilincin kazandırılmasında sadece öğretmenin edindiği bilgi ve deneyimler yeterli olmayabilir. Bu nedenle, bireye somut olmayan kültürel mirasın korunması ile ilgili bilgi, beceri ve değerlerin kazandırılmasında öğretmene yardımcı olacak ders kitapları ve öğretim programlarının yeri de önemlidir. Örgün eğitimin yanında açık öğretim sisteminde de öğrencilere ders notları verilmektedir. Bazı nedenlerden ötürü örgün eğitim sisteminde okula devam edemeyen bireylere verilen bu ders notlarında da somut olmayan kültürel mirasa ilişkin kazanımlara ve konulara yer verilmesi gerekmektedir. Açık ve örgün eğitim Sosyal Bilgiler ders kitapları ve öğretim programlarında somut olmayan kültürel miras ögelerine yer verilme durumunu belirlemeyi amaçlayan bu araştırma bu önemden yola çıkılarak desenlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, NVivo 10 paket programı ile betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonunda; somut olmayan kültürel miras ögelerine yer verilme durumunun program kapsamında 7. Sınıf, ders kitaplarında ise 5. Sınıf düzeyinde üst düzeye çıktığı; öğretim programları ile ders kitapları arasında somut olmayan kültürel miras ögelerine yer verilme bakımından bir uyumun olmadığı; ders kitaplarında ve öğretim programlarında en fazla sözlü gelenekler ve anlatımlar ögesine yer verildiği belirlenmiştir. Ayrıca örgün eğitim ders kitapları ve açık öğretim ders notları karşılaştırıldığında somut olmayan kültürel miras ögelerine örgün eğitim ders kitaplarında daha fazla yer verildiği tespit edilmiştir.

Keywords: