Abstract:

Oğuz Türkçesinin, Azerbaycan Türkçesi ile birlikte ikinci devresini meydana getiren Osmanlı Türkçesi, Arap alfabesine dayanan ve otuz bir harften oluşan Osmanlı alfabesi ile yazıya aktarılmaktadır. Ancak Osmanlı alfabesi hiçbir zaman Türkçeyi tam anlamıyla karşılayamamıştır. Bilhassa ünlü sistemindeki yetersizlik ve aynı ses için gereğinden fazla harf kalabalığı bu alfabenin öğrenimini ve öğretimini her zaman zorlaştırmıştır. Tanzimat ile başlayan alfabe tartışmaları günümüzde dahi hâlâ sürmektedir. İç ve dış etkenlerden dolayı alfabe üzerinde yapılan veya yapılmaya çalışılan değişiklikler bu tartışmaların daha uzun bir süre devam edeceğini göstermektedir. Biz günümüzdeki tartışmaları bir kenara bırakarak Osmanlı alfabesi üzerindeki tartışmalara farklı bir pencereden bakmak istiyoruz. Osmanlı alfabesinin ünlü sisteminin zayıf olduğu ve bir ünsüz ses için gereğinden fazla harf bulunduğu eleştirilerinin bir noktada sağlamasını yapmak için aynı alfabenin farklı bir dile uygulanmasını ele alıp inceleyeceğiz. Bu araştırma Osmanlı devleti sınırları içerisinde Türkçeden sonra belki de en çok konuşulan dil olan Rumca üzerine olacaktır. Bunun yanı sıra Osmanlı devleti sınırları içerisinde Osmanlı alfabesiyle kaleme alınmış Rumca metinler için okuma anahtarı da ortaya konmuş olacaktır. Önce Osmanlı devleti içerisindeki Rumlar ve Rumca eğitimi üzerinde durulacaktır. Daha sonra on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı alfabesiyle kaleme alınmış bir ders kitabı ile dört manzum sözlük ayrıntılı olarak ele alınıp Rumca kelimelerin nasıl yazıldığı ve Rum harflerinin Osmanlı alfabesiyle nasıl karşılandığı ortaya konulacaktır. Bu arada da Osmanlı alfabesinin Rumca harfleri karşılamadaki yeterliliği tespit edilecektir.

Keywords: