Abstract:

Âheng; “uygunluk, düzen, çalıp çağırıp eğlenme, cünbüş etme” anlamlarına gelir. Müzikte “âhenk; akort, düzen” mânâsına gelen sesler arasındaki uyumdur. Şair ve besteci, yani güftekâr ile bestekâr arasındaki âhenk, sözlerle müziğin kaynaşması ve iç içe geçmesidir. Şair ve bestecilerin yarattıkları eserlerin, sanata dair teknik, estetik, âhenk gibi kaidelerinin yanı sıra, tarihi aktaran, etkileyici ve öğretici yönleri de bulunmaktadır. Bu eserlerde âhengi sağlayan en önemli unsur elbette prozodi, yani söz ile müziğin uyumudur. Söz ile müziğin uyumlu olduğu eserler kalıcı, öğretici yönü yüksek, sanatlı eserlerdir. Prozodi konusuna dâhil olan ve âhengi sağlayan dil dışında başka unsurlar da mevcuttur. Bunlardan biri, seçilen makamın güfteyi anlatmaktaki yeterliliğidir; diğeri ise müziksel yapının dengesi, yani başka bir ifadeyle (motif, cümle, periyod) eserin iç ve dış yapısının dengesidir. Bu iki konu oldukça önemli ve ayrı bir çalışmayı gerektirecek kadar geniştir. Ancak her ikisine de çalışma içerisinde kısaca yer verilmiştir.

Keywords: