Özet:

Bir dilin söz varlığının temelini teşkil eden temel söz varlığı, her dilde kuşaktan kuşağa aktarılarak yaşayan, insan hayatında birinci derecede öneme sahip olan, insana ve çevresine ait önemli kavramları yansıtan sözcüklerdir. Vücutla ilgili sözcükler, doğayla ilgili kavramlar, renk bildiren sözcükler, hayvan adları, sayılar, en çok kullandığımız fiiller, manevî kültüre ait dinle, kutsal kavram ve kişilerle, gelenek, göreneklerle ilgili sözcükler temel söz varlığını oluşturan unsurlardır. Bu çalışmada Kazan, Orenburg ve Samara bölgelerinden 1884’ten sonra göç edip Eskişehir ili Çifteler ilçesinin Osmaniye köyüne yerleşen Kazan Tatar Türklerinin ağzındaki söz varlığı değişimi ele alınmıştır. Kazan ve çevresinden Türkiye’ye göç eden Tatar Türklerinin dil özellikleri/lehçeleri, bu bölgede meskun olan Oğuz boyuna mensup yerli halktan önemli ölçüde etkilenmiştir. Ses ve şekil özellikleri büyük oranda korunmakla birlikte, özellikle söz varlığı önemli ölçüde yerli ağızdan veya Türkiye Türkçesinden etkilenerek değişime uğramıştır. Osmaniye Tatar Türklerinin temel söz varlığındaki değişmeler çeşitli başlıklar altında ele alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: