Özet:

Tüketici davranışları fizyolojik ihtiyaçlar kadar psikolojik ihtiyaçlardan tarafından da yönlendirilmektedir. Güvende hissetme, giyinme ve doyma ihtiyacı kadar saygınlık elde etme, başkaları tarafından benimsenme, bir gruba ait olma ve hayranlık uyandırma gibi dürtülerle hareket eden bireyler, belirli bir sosyal kimlik yaratma eğilimiyle hareket etmektedir. Bu nedenle insanlarda marka tercihi, farklı giyinerek dikkat çekme ve belirli bir gruba ait sembolleri taşıma gibi davranışlar gözlemlenmektedir. Bu eğilimlerden biri tüketimin bir kişilik ifadesi olarak kullanıldığı ve belirli bir sosyal sınıfa ait olma izlenimleri yarattığı sembolik tüketim eğilimidir. Sembolik tüketim eğiliminde, birey kendisini belirli bir kimliğe göre tanımlamakta ve sosyal yapıda bu kimliğe göre bir konum kazanmak istemektedir. Böylece birey tüketim tercihleriyle güç, statü ve bireysel farklılıklar gibi sembolleri başkalarına aktarmaktadır. Tüketim eğiliminin bireysel davranışları yönlendirmesinde, internet ve sosyal medya araçları gibi birçok değişkenin katkısı bulunmaktadır. Bu noktadan hareketle 300 işletme bölümü öğrencisi ile tam sayım metoduna dayanarak yapılan anket çalışmasında, sosyal medya kullanımı ve demografik faktörler açısından sembolik tüketim eğiliminde farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. 132 erkek, 168 kadın katılımcıdan elde edilen verilere göre, lüks tüketim ve diğerlerinin hoşuna gidecek ürünleri satın alma gibi sembolik tüketim davranışlarında cinsiyet, gelir durumu, sosyal statü ve sosyal medya kullanımı açısından farklılıklar bulunmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre; erkek, gelir durumu düşük seviyede olan, kendisini üst tabakada gören ve sosyal medya kullanımı sık olan katılımcıların sembolik tüketim eğilimi ortalamaları daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler: