Özet:

Bu çalışma Hun ve Han devletleri arasındaki diplomatik ilişkileri ve bunun aracısı olan elçileri konu edinmektedir. Tarihteki Türk devletlerinden biri olarak kabul edilen Hun’lar ve Çin devleti olan Han’lar arasındaki ilişkinin tüm yansımaları diplomaside ve elçilerde görülür. Devletler arasında elçi göndermenin bir takım amaçları ve sonuçları olduğu açıktır. Bu nedenle Hun’larda yabancı elçilere takınılacak tavırlara bazen meclislerde karar verilmiştir. Gerek Hun gerekse Han devletinde elçilerin sahip oldukları belgeler görevlerinin resmi nitelik taşıdığını göstermektedir. Bu nedenle bu belgeler ait oldukları devletin de gücünü yansıtan birer araçlardır. Bir devletin başka bir devlet tarafından tanınması, barış antlaşmaları veya savaş tehdidi gibi konularda etkin olan elçilerin seçimi ve kimliği de son derece önemlidir. Hun ve Han devletlerinin birbirlerine gönderdiği elçilerde bazı nitelikler aradığı anlaşılmaktadır. Hun devletinin kendisine gelen elçilerde asalet ve unvan gibi değerlere dikkat ettiği, ayrıca bunlarla ilişkiler konusunda bir takım protokol kurallarına uyduğu yine elçilerden de bunların beklendiği anlaşılmaktadır. Bu kuralların uygulanması veya değiştirilmesi hususunda devletlerin içinde bulundukları siyasi ve askeri gücün temel belirleyicilerden olduğu anlaşılmaktadır. Hun ve Han devleti arasında çeşitli sebeplerle gönderilen elçiler arasında casus ve istihbaratçı nitelikleri öne çıkan kimseler olması nedeniyle bazen cezalandırılmaları da söz konusu olmuştur. Bu elçilerin alıkonularak uzun yıllar gözlem altında tutulması veya tutsak edilmesi yada sürgün edilmesi gibi çeşitli ceza usullerinin uygulandığı görülmektedir. Elçilerin öldürülmemesi hususunda her iki devletin de son derece titiz davrandığı görülmektedir. Bu nedenle elçilerin ölüm hadiseleri son derece azdır.

Anahtar Kelimeler: