Abstract:

Ziya Paşa (1829-1880), edebî yaşamında ilk olarak Halk/Âşık şiiriyle meşgul olduktan sonra Divan şiirinin etkisi altına girer ve şiir zevkini Divan şiirinin hüküm sürdüğü çevrelerde geliştirir. Ziya Paşa’nın edebiyat üzerine görüşlerinin odağında da Divan ve Halk şiirine dair düşünceleri vardır. Ziya Paşa, her iki şiir kolu ile ilgili görüşlerini tam bir karşıtlık noktasında dikkate sunar. Şiir ve İnşa (1868) makalesinde Divan şiirine göre Halk şiirini üstün tutarken Harabat Mukaddimesi’nde (1874) ise Halk şiirini yerer, küçümser; Divan şiirini yüceltici bir tavır sergiler. Ziya Paşa’nın ‘Terkib-i Bend’ başlıklı ‘dedim-dedi’ tarzındaki şiiri de bu noktada anlam kazanır; çünkü bu şiirde her iki şiir zevkinin sesini de duymak mümkündür. Bu şiir, edebî görüşlerindeki çelişkiye rağmen şairin Divan şiiri ile Halk şiirinin derin tesiri altında kaldığını da gözler önüne serer. Bu çalışmada Ziya Paşa’nın, ‘Terkib-i Bend’ başlığını taşıyan ‘dedim-dedi’ tarzı şiiri Divan şiirindeki ‘mürâcaa’ ve Halk/Âşık şiirindeki ‘dedim-dedi’li şiir geleneği bağlamında değerlendirilmektedir.

Keywords: