Özet:

Kişi adları, ön kabulle oluşmuş ve toplumsal yaklaşımlarla harmanlanmış bir ses-anlam örüntüsüne sahiptir. Bunlar yüzyılların gelenek ve sosyal beğeni çerçevesinin sınırlandırdığı imkânlarla günümüze ulaşan dil-kültür unsurlarındandır. Bu yüzden kişi adlarının, tabiat, inanç, sosyal ve fiziki çevre, insanî ve toplumsal ilişkiler ağı gibi birbirinden farklı unsurlarla kurulu bağları olduğu kabul edilebilir bir gerçekliktir. Önlenemez sosyal değişim ve gelişim karşısında ad verme geleneğinin idrak ettiği evrim izlerinin kişi adları üzerinden takibi ve tespit edilmiş anlamların kaydedilmesi önemlidir. Bu itibarla Anadolu Türkçesiyle Ulupamir halkının bağlı olduğu Orta Asya Türk dilinin karşılıklı tesirleri sonrası kişi adı kapsamındaki yerel sözcüklerin içinde bulunduğu hâl ve anlam bilgisine ulaşma amacı doğrultusunda bir sözlük denemesi tasarlanmış; anlamla ilgili değişimleri yerinde belirleme maksadıyla saha kaynaklı verilere öncelik tanınmıştır. Çalışmadaki amaç Van-Erciş bölgesine yerleşmiş Anadolu Kırgızlarına özgü kültürel mirasa, ad tasarrufları açısından ulaşabilmek ve kişi adlarının ses-anlam özelliklerini sözlük boyutunda ele alabilmektir. Kelime-anlam çözümlemeleri üzerine kurgulanmış çalışmada anket ve görüşme modeline dayalı incelemeler ön görülmüş ve ağırlıklı olarak betimsel yaklaşımlar tercih edilmiştir. Bulguların saptanmasında rastlantısal seçme işlemi ile oluşturulan örnekleme grubu verileri kullanılmıştır. Kişi adlandırmalarına tedahül etmiş kültürel etkiler, sosyal yönlü pek çok disiplinin ilgi alanına uyumlu kaynak çeşitliliği barındırmaktadır. Ad koymada kullanılan sözcüklerin anlamsal görünümlerine dikkat çekmek istenen bu yazıda Türk onomastiğinin değerlendirilmesine veri katkısı sağlama amacı gözetilirken dil bilimiyle ilintili çalışmalar yanı sıra sosyal araştırmalara da fayda sunabilme önemsenmiştir.

Anahtar Kelimeler: