Abstract:

Evliya Çelebi, 17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden olup elli yılı aşkın süreyle Osmanlı topraklarını gezmiş ve gördüklerini Seyahatname adlı eserinde toplamıştır. Bir yazarın gezip gördüğü yerlerden edindiği bilgi ve izlenimlerini anlattığı eser anlamına gelen Seyahatname Arapça “siyahat” kelimesinin bir türevi olup “yolculuk, gezi” anlamına gelmektedir. Bu bildirimizin amacı Türkçedeki “gezi” ile ilgili atasözleri ve deyimler üzerinde bir değerlendirme olacaktır. “Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte özsözler” biçiminde tanımlanan atasözleri ve “genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbeği” biçiminde tanımlanan deyimler; Türkçenin ilk yazılı belgelerinden bu yana sözlü ve yazılı kültürde yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Bu çalışmamızda “gezi” ile ilgili atasözlerinin ve deyimlerin günümüz Türkçesinde hangi biçimde ve hangi durumlarda kıllanıldığı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda sözlükler taramasıyla söz konusu atasözlerin ve deyimlerin biçimsel ve anlamsal özelliklerini değerlendirmeye çalışacağız.

Keywords: