Özet:

Bu çalışmada, bir söz öbeğinin deyim olarak değerlendirilebilmesi için anlamsal olarak hangi özellikleri taşıması gerektiği irdelenmiş ve daha önce yapılmış olan çalışmalardaki deyimlerle ilgili saptamalar ışığında deyim olması gereken bir söz öbeğinin nitelikleri açıkça ortaya konmuştur. Bu bağlamda Oxford Dictionary of Idioms adlı çalışmadaki A ve B harfleri altında verilmiş örneklerden deyim olanlar seçilmiştir. Aynı harflerin altında madde başı olarak verilmiş diğer söz öbekleri ise deyim olarak değerlendirilmemiştir. Ön kapağında açıkça “Dictionary of Idioms” yani “Deyimler Sözlüğü” yazan bu sözlüğün arka kapağında sözlüğün içinde atasözleri ve kalıp sözler de olduğu söylenmiştir. Ancak sözlüğün içinde sunulan söz öbeklerinin deyim mi, atasözü mü yoksa kalıp söz mü olduğuna ilişkin bir açıklama yapılmamıştır. Bu durum bir sorundur. Çalışmamızda bu sorun ortaya konmuş ve yapılan değerlendirmeler ışığında çözüm yolları önerilmiştir. A ve B harfleri ile sınırlı olmayan bu çalışmanın devamında ortaya konacak makalelerde çözüm yolları bir bütünsellik içerisinde ayrıntılı olarak sunulacaktır. Son dönemde söz öbekleri bağlamında ülkemizde çıkan sözlüklere bakıldığında deyimler, atasözleri, ikilemeler olarak ayrı ayrı oluşturuldukları görülmektedir. Hatta bu konuda kalıp sözlerle ilgili yapılan çalışmalarda, kalıp sözlerin ayrı bir bölümde dizin olarak da verildiği görülmektedir. Çalışmamızda materyal olarak kullanılan Oxford Dictionary of Idioms adlı çalışmada ise bu durum tam tersidir. Söz öbekleri olarak tüm türler bir arada verilmiş.

Anahtar Kelimeler: