Özet:

1250 yılında Muazzam Turanşah'a yaptıkları suikast neticesinde yönetimi Eyyûbilerden ele geçiren Muizüddin Aybeg tarafından 267 yıl sürecek olan Mısır ve civarına hükmeden Memlûk Hanedanlığı kurulmuş oldu. Ancak Hanedanlığın Arapça bilmeyen Türklerden, tebaanın ise Türkçe bilmeyen Araplardan olması iletişim sıkıntılarına yol açması sebebiyle halka ve özellikle devlette görev alacak memurlara Türkçe öğretmek için çok sayıda Türkçe öğretimi kitabı yazılmıştır. Bugün bu kitaplardan sadece altısı günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmada ise mevcut kitaplar; yazılış tarihleri, kullanılan dil malzemesi, sayfa sayısı, Türkçe öğretim teknik ve yöntemleri vb. açılardan karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İnceleme sonucunda Memlûk sahasında yazılan bütün kitaplar için genelleştirme yapılarak “Sözlük-Gramer Kitabı” tanımının yapılması doğru olmadığı görülmüştür. Eserlerde Türkçe için ünlüler için hareke, 21 ve 23 ünsüzlük alfabe kullanıldığı; Et-Tuhfetü’z-Zekiyye’de 2943, Kitâbu’l-İdrâk’te 2650, Tercümân-ı Türkî’de 1597, Bulgatü’l-Müştâk’te 1135, Ed-Dürretü'l-Mudiyye’de 1027 ve El-Kavâninü'l-Külliyye de ise 898 kelime olduğu tespit edilmiştir. Memlûk sahası eserlerinin başlıklar, bölümlere ayırma ve sıralama açısından birbirinden farklı olduğu anlaşılmıştır. Yabancı dil öğretim yaklaşım, yöntem ve teknikleri açısından ise Ed-Dürretü'l-Mudiyye dışında tümevarımsal bir yaklaşım kullanıldığı, eserlerin tamamında birden fazla yöntem ve tekniğe yer verildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: