Abstract:

Bir yapıtın çeviri aracılığıyla kültürel etkileşime katkı sağladığı göz önünde bulundurulduğunda, temelde çeviri-edebiyat-kültür dizgeleri arasındaki ilişkiyi irdeleyen çoğuldizge kuramının önemi açığa çıkar. Çeviriler aracılığıyla farklı ulusların edebiyatları etkileşime girer ve bu etkileşim kültüre yansıyarak kültürlerarası etkileşime katkı sağlar. Even-Zohar, geliştirdiği çoğuldizge kuramıyla toplumsal değişim ve dönüşümlerde edebiyatın rolünü vurgular zira çeviri yazın aracılığıyla edebiyatta yaşanan değişim ve dönüşümler ulusal kültürlerin şekillenmesinde büyük bir rol oynar. Bu çalışmanın amacı, genelde çeviri yazının bir ulusun edebiyatındaki etkisini, daha özelde Maalouf’un çevirilerinin Türk edebiyatındaki etkisini ve çeviri sürecinde benimsenen çeviri stratejilerinin yazarın edebiyatımızdaki alımlanışına etkisini açığa çıkarmaktır. Yazarın, edebiyatımızda yüksek tirajlar elde ederek yerli yazarlarımızla birlikte anılmasının ardında yatan sebepler nelerdir? Çeviri yöntem ve stratejileri, yazarın edebiyatımızdaki popülerliğini ve yerli bir aktör gibi kabul görmesini nasıl etkilemiştir? Çalışmamızda, Newmark’ın kültürel unsurların çevirisinde önerdiği belli başlı çeviri yöntemleri temel alınacak ve Fransızca-Türkçe çeviri örnekleri, Venuti’nin ‘Yerlileştirme’-‘Yabancılaştırma’ stratejileri çerçevesinde incelenecektir. Maalouf’un romanlarının Türkçe çevirilerinde genel olarak erek dil ve kültür normlarını ön planda tutan ‘yerlileştirme’ stratejisinin benimsenmesi, yazarın edebiyatımızdaki alımlanışını etkilemiştir. Öyle ki Maalouf’un edebiyatımızdaki popülerliğinin ve okurda yerli bir yazarı okuduğu izlenimi uyandırmasının ardında çeviri stratejilerinin etkisi büyüktür. Maalouf’un, çevirileriyle Türk Edebiyatında postmodern tarihsel roman türünün örneklerini destekleyerek Türk yazın çoğuldizgesinin şekillenmesine kısmen katkı sağladığı söylenebilir.

Keywords: