Abstract:

Kalıp söz edinci, sosyokültürel edinç, söylem edinci, dilsel edinç, etkileşimsel edinç ve stratejik edinç iletişimsel edinci oluşturan bileşenlerdir. Dil öğrenimi sırasında iletişimsel becerilerin gelişebilmesi için bu bileşenlerin tamamına yönelik girdilerin olması ve öğrenci tarafından anlamlandırılması beklenmektedir. Bu edinçlerden biri olan kalıp söz edinci kendi içinde dilde kalıp olan kullanılan ifadeleri, deyimleri, sözcüksel bileşimleri ve eşdizimlileri içermektedir. Bunlardan dildeki kalıp ifadeler sözlü iletişimde oldukça önemli oranda yer aldıkları için öğretimlerine ayrıca yer verilmelidir. Kalıp sözler hem konuşucu tarafından üretilişleri sırasında hem de karşılıklı etkileşim sırasında çeşitli işlevleri yerine getirirler. Konuşucuya zaman kazandırır, içeriği düzenlerken daha kısa bir işlem yolu yaratır, söylemi düzenlemesine yardımcı olur, dinleyicilerin fiziksel duygusal bilişsel gerekliliklerine cevap vermesini sağlar. Dinleyicileri için konuşucuya yönelik pek çok bilgiyi içerdiği için anlamlıdır. İletişimde bu kadar yoğun işleve sahip kalıp sözlerin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bağlam, etki ve işlev basamaklarının öğrenci açısından net ve anlamlı bir şekilde sunulması öğretimi daha etkili hale getirebilir. Bu amaçla seçilen sözlerin kalıp söz edincini geliştirmesi için diğer edinç bileşenlerine de yer vererek daha çok sözlü iletişim etkinlikleri şeklinde sunulmasının daha yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışma bu iletişimsel edinç bileşenlerinden kalıp söz edincinin yabancı dil olarak Türkçede geliştirilebilmesi için öğreticilere kalıp sözlerin yapısı ve işlevi hakkında bilgiler sunmakta ve etkinliklerin düzenlenmesi sırasında kullanılabilecek bağlam ve işlev örnekleri içermektedir.

Keywords: