Özet:

Dodona’daki tapınakta ΜΕΝΕΔΗΜΟΣ ΑΡΓΕΑΔΗΣ ΙΕΡΕΥΣ (RAHİP MENEDEMOS ARGEADES) adına basılan bir dizi bronz sikke bulunmuştur. Bu önemli sikkelerin ikonografisi Zeus Dodo­naios ve kartalı, Artemis ve onun sembolleri (ok ve sadak) gibi geleneksel Apeiros (Epirus) baskı tiplerini yansıtmaktadır. Bunları ilk çalışan bilim insanı Franke, sikkeler için tarihsel veriler doğrultusunda İ. S. 168-148 arasını önermiştir. Bu makalede, stil, epigrafik ve metrolojik gözlemlerin antik kaynaklarla karşılaştırılması neticesinde bu sikkeler için yeni bir kronoloji sunulmaktadır. Özellikle, bu baskıların stillerinin Geç Cumhuriyet Dönemi’nde basılan gümüş denarii tiplerine benzediği görülmektedir. Zeus Dodonaios büstü, Lucius Staius Murcus’un (İ. Ö. 42-41) ilgili Roma denarius tiplerine ve Artemis’in saç tipi de Gaius Hosidius Geta’nın (İ. Ö. 68) ve temel olarak, Caesar’ın yandaşları olan Gaius Antius Restio’nun (İ. Ö. 47) ve Titus Carisius’un (İ. Ö. 46) gümüş sikkelerinde betimlenen Diana’nın saç tipine benzemektedir. Augustus Dönemi’nde Diana’nın bu saç tipi terkedilmiştir. Bu araştırma için kafa karıştırıcı bir durum, Dodona serisinin C tipi gibi, ağır bronz sikkelerin Yunan baskılarına uygulanan sınıfsal sistemi ile ilgilidir. Burnett, Romalı subaylar Marcus Junius Brutus, Marcus Antonius ve Gaius Octavius’a atfettiği bu uygulamanın dağılımını, İkinci İç Savaş sürecinde gözlemlemiştir. Bununla beraber, Kremydi-Sicilianou, Dion’un parasal üretimini inceleyerek, Roma kolonisi Colonia Felix Diensis’in kuruluşunun arkasındaki fikir babasının – bu kuruluş onun öldürülmesinden sonra gerçekleşmiş olsa bile – Julius Caesar olduğu sonucuna ulaşmıştır. Julius Caesar tarafından kurulan diğer bir koloni de yeni para sisteminin uygulandığı Colonia Iulia Felix Sinope idi. Dodona’daki bronz sikkelerde ethnikon görünmemesi Yunan nümizmatiğinde tekil bir durumdur. Franke, Argeades ismini Makedonya’nın kraliyet hanedanlığı ile ilişkilendirmektedir. Yazıtın yayılı­mı, Büyük İskender ve ardıllarının dönemlerindeki Makedonya kralları tarafından basılan sikkeler üzerindekileri anımsatmaktadır. Menedemos Argeades’in gizemli kimliği, Caesar’ın İç Savaş kitabının ve Cicero’nun mektuplarının satırlarından ortaya çıkarılabilmektedir. İç Savaşlar’ın bir bölümünde Caesar, Macedonia libera princeps’i Menedemos’a kendi müttefiki olarak referans vermektedir. Bununla beraber, Cicero Menedemos ve Petraios’un politik çatışmalardaki rollerine ilişkin çok önemli bir bilgi vermektedir. Onun anlatımına göre, her ikisi de Caesar’ın sadık yandaşları ol­muşlardır ve Roma vatandaşlığı ile ödüllendirilmişlerdir. Caesar’ın otokrasisi esnasında Thessalia Birliği (strategos) Patraios adına gümüş ve bronz sikkeler basmış, Menedemos ise bu bronz sikkelerin baskılarının piyasa sürümü için Dodona Tapınağı’na para yardımında bulunmuştur. Kendisini gururla Zeus Dodonaios rahibi ve Argeades kraliyet soyuna ait göstererek döneminin anlayışını yansıtmaktadır. Onun politik etkinliği uzun sürmemiştir. Caesar’ın öldürülmesinden bir yıl sonra, Marcus Junius Brutus tarafından Petraios ile birlikte idam edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: