Özet:

Makalede Tatar halkının özel bir grubunu teşkil eden Kreşin Tatar ağızlarının dil özellikleri ele alınmıştır. Kreşin Tatarlarını yaşadıkları bölgelere, dil ve ağız özelliklerine dayanarak beş gruba ayırmaktadırlar. Makalede bu grupların her birine kısaca değinilmiş, Tatar edebî dili ve Tatar Türkçesinin diğer ağızlarıyla ortak ve farklı tarafları gösterilmiştir. Bilhassa asıl fonetik özelliklerden ses denklikleri, benzeşme, aykırılaşma, ses türemesi ve ses düşmesi, arkaik Türkçe fonetik özelliklerin korunması gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Kreşin Tatarlarının ayırıcı söz varlığı özellikleri ise bilhassa Hristiyanlık yoluyla giren inançla ilgili adlandırmalarda, maddi ve manevi kültüre ait kelimelerde açıkça görünmektedir. Aynı zamanda şimdiki Tatar edebî dilinde kullanılmayan Eski Türkçe kelimelerin korunması; Arap, Fars, Rus, Çuvaş, Udmurt ve Mari dillerinden alıntılanan kelimeler de dikkate değerdir. Çalışmada Kreşin Tatar ağızlarındaki Tatar edebî dili, Orta (Kazan) ve Batı (Mişer) diyalektleri ile büyük ölçüde ortaklık taşıyan dil bilgisel özelliklere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: