Abstract:

Bu araştırmanın amacı, kitap ve kütüphane kavramına ilişkin ortaokul öğrencilerinin algılarını, metaforlar kullanarak analiz etmektir. Nitel olarak desenlenen araştırmada fenomenoloji (olgubilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 öğretim yılında Edirne il merkezindeki 11 ortaokulda 5. 6. 7.ve 8. sınıflarda öğrenim gören toplam 1700 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma amacı doğrultusunda katılımcılardan “kitap ve kütüphane” kavramına ilişkin metaforlar üretmeleri istenmiştir. Araştırma verileri katılımcıların, “kitap… gibidir; çünkü…”, “kütüphane… gibidir; çünkü…” cümlelerini tamamlamaları yoluyla elde edilmiştir. Bu verilerin tutarlı olmayanları elenerek kitapla ilgili 1579 öğrenciden 277, kütüphane ile ilgili 1314 öğrenciden 307 farklı metafor, değerlendirmeye alınmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Kitap içinçok kullanılan metaforlar sırasıyla: “Arkadaş”, “Dost”, “Hayat”; kütüphane içinçok kullanılan metaforlar sırasıyla:“Ev”, “Dünya”, “Okul”dur. Katılımcıların “kitap” ve “kütüphane” kavramına ilişkin kullandıkları ya da geliştirdikleri metaforlar, ortak özellikleri bakımından 7 başlık altında sınıflandırılmıştır. Bunlar; kitap ve kütüphanenin bilgi kaynağı olması, yönlendirici ve yol gösterici olması, dinlendirici ve eğlendirici olması, bireysel gelişimi destekleyici olması, özgün ve farklı bir öğe olması, değerli ve yaşamsal olması, baskı yaratan bir öğe olması şeklindedir. Katılımcıların kitap ve kütüphane kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforların kategorilere göre dağılımında ise kitabın bilgi kaynağı olmasına ilişkin metaforlar birinci sıradadır. Daha sonra; dinlendirici ve eğlendirici olması, yönlendirici ve yol gösterici olması şeklindedir. Katılımcıların kütüphane kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforların kategorilere göre dağılımında ise kütüphanenin bilgi kaynağı olmasına ilişkin metaforlar birinci sıradadır. Daha sonra; dinlendirici ve eğlendirici olması, değerli ve yaşamsal olması şeklindedir.

Keywords: