Abstract:

Bu çalışmada yorum bilim ve alımlama estetiği kuramından ve yönteminden yararlanılarak, Orhan Pamuk’un “Kafamda Bir Tuhaflık” romanında içgöç kapsamında Konya Ereğli’nin bir köyünden İstanbul’a gelen Mevlut figüründe betimlediği kent kültürünün değişimi ve bu değişim sürecine uyum sağlamaya çalışan insan tipleri çözümlenmiştir. Romandaki anlatım uyarınca, içgöçün bir sonucu olarak İstanbul’un kıyılarında yeni mahalleler ortaya çıkmış, böylece İstanbul kısmen köylüleşmiş, köyden gelenler ise, İstanbul’un kent kültürüne uyum sağlamıştır. İç göçmenler, emek yoğun bir alan olan hizmet sektörüne katılmak suretiyle varlık kurmuş ve yaşamlarını sürdürmüştür. Romanın başkahramanı Mevlut, babasının yolunu izleyerek, boza ve yoğurt satıcılığı işiyle ailesinin geçimini sağlamıştır. Kent kültürünün ve tarihinin korunmasını çok önemseyen yazar, bu kapsamda kentin günlük yaşam kültürünü biçimlendiren öğeleri serimlemiştir. Çözümleme, romanın yazınsal merkezini oluşturan ve geleneksel bir kültür değeri olan boza ve boza satıcısı Mevlut’un kafasındaki tuhaflıklara dayanmaktadır. Ayrıca, Pamuk’un romanın asıl ve yan figürlerinin oluşturmada boza ve yoğurt satıcılarını yakından tanımak amacıyla, onların günlük çalışma koşullarını gözlemlemiş ve anlatım tarzlarından yararlanmıştır. Böylece “Kafamda Bir Tuhaflık” ses çoğulluğu ve metinler arasılık niteliği kazanmıştır. Romanın bu niteliği, bu çalışmada araştırmaya katılmıştır. Doğuştan İstanbullu olan romanın yazarı Orhan Pamuk’un kültürel belleğinde boza ve benzeri kültür ürünleri yer etmiştir. Bu nedenle, İstanbul’un kültürel belleğini oluşturan bu öğeler ve renkler çözümlemeye katılmıştır. Boza, romandaki betimleme uyarınca, insanın özünde var olan eğlenme ve biraz dumanlanarak zaman geçirme gereksinmesini karşılayan hafif alkollü bir içecektir.

Keywords: