Views
22
Osmanlı toplumunda boşanmanın sebeplerden bir tanesi de kocanın kaybolmasıydı. Ancak bu kayboluş kimi zaman bilinçli bir şekilde gerçekleştiriliyordu. Yani savaş yahut ticaret için başka bir yere giden kocadan normal şartlar altında haber alınamamasının dışında koca isteyerek izini kaybettiriyor, evine geri dönmüyordu. Bu durum belgelere “savuşmak” olarak geçmiştir ve bu şekilde giden erkeklerin geride kalan eşleri için ciddi sıkıntılar oluşturmuştur. Çünkü Osmanlı Devleti’nin resmi mezhebi olan Hanefi mezhebine göre kadınların böyle bir gerekçeyle eşlerinden boşanma hakkı yoktu. Kadınlar eğer eşlerinin öldüğüne dair herhangi bir haber gelmez ise eşlerinin yaşıtlarının ölümüne kadar onları beklemek zorundaydı. Bu neredeyse hiç boşanamamak anlamına geliyordu. Bu şekilde eşlerini bekleyen kadınlar hem fizyolojik ve psikolojik hem de sosyo-ekonomik yönden mağdur olmuşlardı. Kadınların içinde bulunduğu bu müşkiliyeti gidermek isteyen bazı kadı ve müftü gibi Osmanlı görevlileri kimi zaman fetvalar kimi zaman da Divan-ı Hümayun aracılığıyla kadınlar lehine karar alma çabası veriyorlardı. Son çare ise Divan’ın otoritesinden faydalanarak kocanın bulunup eşini boşamaya zorlanmak yani Hanefi mezhebinin dışında uygulamalar yapmaktı. Ancak Divan’a başvurmanın zorlukları göz önünde bulundurulursa çok az kadın bundan istifade edebilmişti ve savaş döneminde pek çok kadın eşinden haber alamamıştı. Bu şekilde nafakasız kalan kadınlar hırsızlık ve fuhuş gibi kötü hallere sürüklenmişti. Bu nedenledir ki 1916 yılında kocanın nafakasız olarak eşini terk etmesi durumunda kadına boşanma hakkı tanıyan bir irade yayınlanmıştı. Bu çalışmada söz konusu durumdaki kadınların nasıl terkedildiklerine, eşleri tarafından ya nafakalarının temin edilmesi yahut boşanmalarının sağlanması hususunda yetkililere sundukları arzuhallere, Osmanlı görevlilerinin ise kadınların mağduriyetlerini gidermek için ürettikleri formüllere, özellikle son çare olarak kocanın terk ettiği karısını boşamaya nasıl zorlandığına Osmanlı arşiv belgelerine dayanılarak değinilmektedir.
One of the reasons for the divorce in the Ottoman society was the loss of the husband. But this disappearance was sometimes realized consciously. That is, the husband who goes anywhere else for war or trade, unless he can be informed under normal conditions, willingly loses his trace, he does not return to his home. This situation has passed into the documents as "provocation" and has created serious trouble for the remaining spouses of the men who went on this way. According to Hanefi, the official religion of the Ottoman State, women had no right to divorce from their spouses for such a reason. Women had to wait for them until their spouses died if they had no news of their spouses’ death. That almost meant not to be divorced. The women who were waiting for their wives in this way were victims both physiological and psychological and socio-economic. Some women and the Ottoman officials, such as some women and the Mufti, who wanted to remove this association in which they were, were sometimes fetal and sometimes trying to make decisions in favor of women through Divan-i Hümayun. The last way was to take advantage of Divan’s authority to find the husband and force his wife to dismiss, i.e. to do practices outside the Hanefi mosque. But given the difficulties of applying to Divan, very few women were able to take care of it, and many women were not aware of their spouses during the war. Thus, the women who remained unfathomed were driven into bad conditions like theft and corruption. This is why in 1916 a will was published that recognized the right to divorce to the woman if the husband left his wife without a fault. In this study, it is referred to how the women in the case are abandoned, the desires they offer to the authorities in relation to their spouses or their divorce, and the formulas that the Ottoman officials produce to remedy the victims of the women, especially the Ottoman archive documents how they have been forced to divorce their wife who the husband has left as the ultimate means.
Article Detail 
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley