Özet:

1950’li yıllarda Mavi Anadolucular (Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı], Sabahattin Eyüboğlu, İsmet Zeki Eyüboğlu, Azra Erhat, Vedat Günyol, Faik Zeki İzer) “ana yurt” Anadolu’ya coğrafya temelli vatan anlayışı etrafında baktılar. Batı medeniyetinin kaynağı olan Yunan medeniyetine (Antik Yunan efsaneleri, mitolojisi) değer verdiler. Bodrum’u merkez alarak Gökova Körfezi’ni denizden dolaşmaya dayanan “Mavi Yolculuk”lara çıktılar. Anadolu’yu tüm medeniyetlerin beşiği olarak gördüler. Kendilerini antik hümanist felsefenin mirasçıları olarak tanımladılar. Bir insanda bütün insanlığı gören hümanizma anlayışına yöneldiler. Antik Yunan’a ait değerleri benimseyerek Anadolu’yu kucakladılar. Halk oyunları, efsaneler, şiir, el işleri gibi kültürel ögelerin dış etkilerden çok yüzyıllarca Anadolu topraklarında kazandıklarımızla iç içe geçerek, birikerek meydana geldiğini savundular. Gergedan’daki “Cumhuriyet için Hümanizma” adlı dosyada yazan yazarlar, (Murat Belge, Ekrem Işın, Ahmet Oktay, Enis Batur, Selim İleri) Mavi Anadolucular deyince ilk akıllarına gelen isimler, Sabahattin Eyüboğlu ve Halikarnas Balıkçısı olduğu için yazılarında onlar üzerinde dururlar. Murat Belge, Ekrem Işın, Ahmet Oktay ve Enis Batur’un ciddi üslûplarına karşın Ece Ayhan’ın üslûbu alaycı ve suçlayıcıdır. Selim İleri ise, deneme türündeki yazısında Mavi Anadolucular’ı ve kendisini samimi bir dille eleştirir. Adı geçen dosyada Mavi Anadolucular Cumhuriyet aydını ve ideolojisi, Tercüme Bürosu ve Köy Enstitüleri, Osmanlı tarihine bakış ve modernleşme bağlamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: