Özet:

 19.yüzyılın sonu ve 20.yüzyılın başlarında Karaman, Konya Vilayeti’ne ağlı bir kaza merkezidir. 19. Yüzyılın sonlarında ülke genelinde eğitim açısından önemli faaliyetlerinin yapıldığı görülmektedir. Vilayet ve kaza düzeyinde yapılan bu çalışmaların neler olduğu ile ilgili bilgilere salnâmelerden ulaşmak mümkündür. Salnâmeler, düzenlendikleri kurumlardaki yıllık değişiklikleri tespit amacıyla devlet tarafından hazırlanmaktadır. Osmanlı genelinde devlet, nezaret (bakanlık) ve vilayet salnâmeleri tertip edilmiştir Osmanlı Devleti’nin hazırladığı nezaret salnâmelerindenönemlilerinden biri de kuşkusuz Maârif Salnâmeleri’dir. Bu salnâmeler, basıldığı yılda mevcut olan eğitim kurumları ve bu kurumlardaki eğitime dair bilgileri içermektedir. Bunlar her vilayet ve bu vilayetlere bağlı olan sancak ve kazalarda mevcut olan eğitime dair tüm bilgileri ihtiva etmektedir.  Maarif salnamelerinden ilki 1316/1898 tarihinde, sonuncusu da 1321/1903 tarihinde hazırlanmıştır. Sonuncusunun üstünde altıncı sene ibaresi yer almakta ise de bu maarif salnamelerinden ancak 5 adedi (1316, 1317, 1318, 1319 ve 1321) günümüze ulaşmıştır. 1320/1902 senesine ait olan bir salnâme varsa da günümüze ulaşmamıştır.   Bu çalışmada Konya Vilayeti’nin Karaman Kazası’nın 1898 ve 1903 yılları arasındaki eğitim durumu vilayet ve maârif salnâmeleri doğrultusunda ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yine 1922-1923 yıllarında Karaman İdadisi Riyaziye Muallimi Sapancalı Hasan Hüsnü tarafından yazılan yazma eseri ile bu konuyla alakalı diğer araştırma çalışmalarından da istifade edilmiştir.   Cumhuriyet dönemi ile ilgili olarak da eğitim-öğretim alanında birçok maarif istatistikleri yayınlanmıştır. Bu istatiklerde okul, öğrenci ve öğretmen sayıları ayrıntılı olarak verilmiştir. Ayrıca okullara ayrılan bütçeler hakkında detaylar vardır. Bu bilgiler ışığında Karaman kazasının Cumhuriyet’in ilanından 1940 yılına kadar olan eğitim ve öğretim durumu bu istatistikler ile diğer kaynaklar doğrultusunda ortaya konmaya çalışılmıştır.  Anahtar Sözcükler: Karaman, Konya, Eğitim, Salnâme, Maârif Salnâmesi, Sapancalı Hasan Hüsnü. 

Anahtar Kelimeler: