Abstract:

Kuman-Kıpçaklarına ait eser olan Codex Cumanicus, Türk dili tarihinde Latin alfabesiyle yazılmış ilk eserdir. Codex Cumanicus, İtalyan tüccarlar ile Fransiskan papazlarının, Kuman-Kıpçakların yaşadıkları bölgelerde ticaret adı altında yaptıkları misyonerlik faaliyetlerinin sonucu ortaya çıkmış bir eser olarak düşünülmektedir. Codex Cumanicus’ta insan hayatıyla ilgili zengin bir söz varlığı hazinesi bulunmaktadır. İnsan uzuvları, hayvanlar, madencilik, din terimleri, tıp, giyim-kuşam, renk adları, ticaret, savaş aletleri, yemek adları, takvim, hukuk gibi geniş bir alanı kapsayan bu sözvarlığı hazinesi Kuman-Kıpçakların yaşam biçimlerine dair bilgiler vermektedir. Bu makalede Codex Cumanicus’taki bitki adları tespit edilmiş ve bu adların geçmişten bugüne Türk dilindeki kullanımları açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Codex Cumanicus’taki bitki adlarının pek çoğunun Eski Türkçe döneminden günümüz Türk lehçelerine kadar kullanıldığı belirlenmiştir. Bazı bitki adları ise sadece Kıpçak döneminde kullanılmıştır. Ayrıca o dönemde Kuman-Kıpçaklarının kullandığı yabancı bitki adlarının sayısının fazla olduğu görülmüştür.

Keywords: