Özet:

Abstract Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterliklerini belirlemektir. Araştırma tarama yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmaya Bartın’da, 3 ortaokulda 5., 6., 7. ve 8. sınıflarda okuyan 378 öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Eleştirel Okuma Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin eleştirel okuma özyeterliklerinin orta düzeyde olduğu, cinsiyete göre anlamlı fark olmadığı, anne ve baba eğitim durumu yüksek olan öğrencilerin lehine ve sınıf düzeyine göre 5. sınıflar lehine anlamlı farklar olduğu görülmüştür. Ayrıca aylık gelir, bir yılda okunan ders dışı kitap sayısı ve Türkçe dersi başarı notu ile eleştirel okuma özyeterliği arasında olumlu yönde anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Araştırmanınçok dikkat çeken bulgusu 5. sınıfların eleştirel okuma özyeterliğinin üst sınıflardan fazla olmasıdır. Oysa eleştirel okuma becerisinin süreç içinde gelişmesi beklenir. Bu sonuç öğrencilerin ders dışı okumaları ilkokulda daha çok yapmaları ve sınıf düzeyi arttıkça ders dışı okumanın azalması ile ilişkili görünmektedir. Türkçe haftalık ders saatleri azaldıkça öğretmenler bilgi aktarımına odaklanmakta ve okumanın niteliğinden uzaklaşmaktadır. Öğretmenlerin konuyla ilgili yetkinliğini artırmak için hizmet içi eğitimler verilmelidir. Ailenin sosyoekonomik durumundan çocukların olumsuz etkilenmemesi için ebeveynlere çocuklara nasıl destek olabilecekleri konusunda bilgi verilmelidir.

Anahtar Kelimeler: