Özet:

Özet Avrupa’da Rönesans ve Reform ile başlayan daha sonra Aydınlanma ile devam eden süreç, etkisini siyasal alanda da göstermiş, 17. yüzyıl gibi erken sayılabilecek bir dönemden itibaren Avrupa’nın monarşiye dayanan yapısı yerini merkezi ulus-devlet yapısına bırakmıştır. Modern ulus-devletlerin ortaya çıkışı dünya tarihinde önemli etkiler oluşturmuş ve modern öncesi döneme egemen olan siyasi ve toplumsal yapılar kökten değişikliğe uğramıştır. Devletler artık kendi meşruiyetinin kaynağını ulusa dayandırmaya çalışırken, yurttaşlar da kendi aidiyetlerinin ön planına ulusu ve onu sembolize eden ulus-devleti yerleştirmeye başlamışlardır. İlk olarak İngiltere’de başlayan ulus-devlet süreci, birçok düşünürün görüşleriyle zenginleşerek, başta Fransa, Almanya ve İtalya olmak üzere Avrupa’nın dört bir yanına dağılmıştır. Avrupa’da başlayan bu değişim süreci kısa bir süre sonra Batı dışındaki toplumlara da model oluşturmaya başlamıştır. Esas amacı devleti kurtarmak olan ve bir dizi reformun yapıldığı Tanzimat Döneminde Batılı düşünce akımları Osmanlı kamuoyunda tartışılmaya başlamıştır. Bu süreçte dil ve alfabe konusunun bilinçli bir düşünce olarak ilk kez ortaya atıldığı görülmektedir. Batı’daki uluslaşma hareketlerinin yoğunluk kazandığı, Osmanlının içte ve dışta var olan sorunlarının devam ettiği bu süreçte Osmanlı devlet adamları ve aydınları tarafından Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük adları verilen siyasi akımlarla, ulusal birliği sağlama ve devleti var olan dağılma sorunundan kurtarma çabaları gösterilmiş ancak başarılı olunamamıştır. Bu çabalar önce Cumhuriyet’in ilanı daha sonra uluslaşma yolunda atılan kültürel devrimlerle yeni bir boyut kazanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun sona erdiği topraklar üzerinde kurulan yeni devlette gerçekleştirilen en önemli kültürel devrimlerden biri de Türk Dil Devrimidir. Bu bağlamda çalışma, Dil Devriminin Türkiye’de ulus inşası için gerekliliğini, sürece katkısını ve rolünü ortaya koyma amacını taşımaktadır. Ayrıca çalışmanın verileri ile bu alanda araştırma yapanlara ve mevcut literatüre katkı sağlanması umulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ulus, Ulus İnşası, Ulus-Devlet, Dil Devrimi, Güneş-Dil Teorisi   Abstract The process that had started with Renaissance and Reformation and then continued with Enlightenment showed itself in political realm and European structure of monarchy started to yield itself to centralized nation-state structure starting by 17th century, which may be accepted as very early.  The process of nation-state which was started in England enriched by several thinkers’ contribution spread into the rest of Europe initially with France, Germany and Italy. This changing process that began in Europe soon started to become a model to the societies other than the Western. A series of reforms that were aimed to save the state were conducted in Tanzimat Era when Western movements of thought started to be discussed in the Ottoman public. In this period, for the first time it was observed that language and alphabet topics raised as a conscious thought. In the same period when nation formation movements intensified in the West and domestic and external problems of Ottoman Empire continued, Ottoman statespersons and intellectuals with political movements named Ottomanism, Pan-Islamism and Turkism endeavored to establish national integrity and to save the state from the ongoing disintegration process but they have failed. These efforts have acquired a new dimension first with the establishment of the Republic then with the cultural reforms on the way to nation-building. In the new state that was founded on the territories of the disintegrated Ottoman Empire one of the most important cultural reforms is the Turkish Language Reform. In this sense, this study aims to present the need and the role of, and the contribution to the process to the Turkish Language Reform for the nation-building. Furthermore, it is expected to contribute to those who study in this area and existing literature with the data of the study. KeyWords:  Nation, Nation-Building, Nation-State, Language Revolution, Sun Language Theory.

Anahtar Kelimeler: