Özet:

Isparta geçmişten günümüze önemli bir dokuma merkezidir. 1204 yılında Kılıç Arslan döneminde Anadolu Selçuklularına katılmıştır. 13. yüzyıl başlarında yöreye yerleşen Teke Aşiretine bağlı Türkmenler 1300 yıllarında Hamitoğulları beyliğini kurmuşlardır. Dokuma kültürünü konargöçer aşiretlerden Melli, Sarıkeçili, Saçıkaralı, Karahacılı, Horzumlu, Tüngüşlü, Eskiyürük, Honamlı, Karakoyunlu, Fettahlı, Tırtar, Karaçakal, Kütüklü aşiretleri oluşturur. Türkmen yerleşimleri ile ilgili kayıtlar bu bölgenin dokuma kültürünü aydınlatabilecek düzeydedir. Isparta dokumaları denince Şark Halı kumpanyasının etkisiyle 19. yüzyıl sonundan itibaren Batı Anadolu dokuma merkezlerinde başlatılan tamamen ticari özellikte desen, ip ve boya renkleri Londra’da belirlenen halılar akla gelmektedir. Ticari halıların dışında geleneksel halılar, kilimler ve muytab dokumalar da önemli bir konumdadır. Araştırmada Yörükler alanda araştırılmış ve fotoğraflarla belgelenmiştir. Mutaf dokumanın temel hammaddesinin kıl olmasından dolayı bu dokumalar yaygın olarak yapılmıştır. Isparta ve çevresi Yörük yaşamının yoğun olduğu bir bölgedir. Bu çalışmada Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinde yer alan Mutaf ile ilgili yaptığımız araştırmalarda birçok belge bulunmuş ve yöreyle ilgili olanlar değerlendirilmiştir. Literatür çalışması yapılarak konu ile ilgili çalışmalar karşılaştırılmıştır. Mutaf dokumaların tüm üretim süreçlerinin dokümantasyonu yapılmıştır Isparta mutaf dokumaları, mutaflığın temel hammaddesi kılın kırkımından dokuma oluncaya kadar geçirdiği aşamalar, kullanılan aletler ve Isparta’nın yaşayan son mutafı Nuri Akkulak ile yapılan çalışmalar incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Isparta’nın sadece halılarının değil mutaf dokumalarının da önemli bir yeri olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: