Özet:

Anlamlarına göre sözler, somut ve soyut olarak ikiye ayrılır. İnsan zihninde soyut olarak bildiğimiz kavramlar ise somut bir anlamdan doğarlar. Ancak bu anlam geçişi mecaz yolla sağlanır. Somut bir kelime çeşitli yollarla ilişkilendirilerek başka bir kavramı belirtebilir. Böylece mecaz anlam doğar. Mecaz anlamın temel / somut anlamla ilişkisi hissedilir. Ancak bazı kavramlar, mecazlaştıktan sonra temel / somut anlamla ilgisini kaybeder. Böylelikle soyutlaşır. Dillerde ilk bakışta bu tür soyut anlamların temel / somut anlamla ilgisini hissedemeyiz. Ancak söz varlığı çalışmalarında bu anlamları ortaya çıkarabiliriz. Hatta kimi somut kavramların farklı dillerde ortak şekilde mecazlaşıp soyutlaştığı görülmektedir. ‘Sis, duman, buhar’ anlamlarına gelen kelimeler, Arapça, Farsça ve Rusçanın yanı sıra Türkçede de ‘üzüntü, keder, sıkıntı’ anlamlarını belirtebilirler. Türkçenin tarihî ve bugünkü söz varlığında tespit ettiğimiz iki söz ‘busuş’ ve ‘buñ’ sözleri bu tür mecazlaşmış soyut sözlerdir.

Anahtar Kelimeler: