Abstract:

Kalkınma planları ekonomik sistemi değiştirmek amacıyla değil, ekonomiyi ve kamu politikalarını birikim rejiminin gereklerine göre değiştirme amacıyla hazırlandığı için devlet anlayışındaki ve kamu politikalarındaki değişim kalkınma planlarına yansımaktadır. Kalkınma planları bu açıdan değerlendirildiğinde, Türkiye’de kamu politikalarının belirlenmesinde IV. BYKP, VIII. BYKP ve IX. Kalkınma Planının ayrı bir yeri vardır. IV. BYKP Fordist birikim rejiminin devlet anlayışı olan sosyal devletin ilkelerini ve “kamucu” kamu politikalarını yansıtan son uzun vadeli plan olması açısından Türkiye’nin sosyo-ekonomik sürecinde önemli bir yere sahiptir. VIII. BYKP yönetişimci devlet anlayışına dönüşümün tipik örneğidir. IX. Kalkınma Planında ise devlet anlayışındaki ve kamu politikalarındaki sermayeden yana dönüşüm ve değişim çok daha belirgindir. Ele alınan döneme ilişkin kalkınma planları karşılaştırıldığında, kamu girişimciliğinin yerini özelleştirme politikasının aldığı, temel kamu hizmeti olarak değerlendirilen eğitim, sağlık, sosyal güvenlik hizmetlerinin metalaştığı, sosyal devletin emek ve sermaye arasındaki göreli denge arayışının yerini dengesizliğin aldığı görülmektedir. Bu durum, yönetişimci devletin kamu politikalarını belirlerken toplumsal sınıfların çelişen çıkarları arasında sermayeden yana bir tavır aldığını, işçi ve “işsizleri” ise STK’ların yardımına “muhtaç” durumda bıraktığını göstermektedir.

Keywords: