Abstract:

Turizm; ödemeler dengesine yaptığı pozitif etki, döviz sağlaması, oluşturduğu istihdam, üretim çeşitliliğini artırması ve uluslararası ilişkiler bakımından ülke ekonomileri için çok önemlidir. Bu katkılarından dolayı turizm, özellikle Türkiye gibi birçok gelişmekte olan ülkeler için ekonomik kalkınmanın parçası olarak görülmektedir. Turizm verileri birçok veride olduğu gibi ekonomik kriz, güvenlik sorunları, doğal afet gibi etkenlerden etkilenmektedir. Bu faktörler veri setlerinde yapısal kırılmalara neden olabildikleri gibi testlerin sonuçlarına da etki etmektedirler. Bu çalışmanın temel amacı, turizm sektörü bileşenleri ile ekonomik büyüme arasındaki eşbütünleşik yapıyı yapısal kırılmalar ve farklı varyanslık durumları altında incelemektir. Analiz sonuçları incelendiğinde, turizmin Türkiye’nin ekonomik büyümesine ve dış ticaret dengesine olumlu etki ettiği bununla birlikte reel efektif döviz kurunun turizm açısından anlamlı bir etkisinin olmadığı, turist sayısının ise turizm gelirini arttırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Sonuçlara ek olarak, serilerdeki yapısal kırılmaların ve sabit varyans varsayımından sapmaların turizm-büyüme ilişkisine etki ettiği gözlemlenmiş, yapısal kırılmalar altında Gregory-Hansen, farklı varyanslık olduğunda ise RALS eşbütünleşme testleri kullanılması önerilmiştir.

Keywords: