Özet:

Ouml;ZET Hamamların, Tuuml;rk toplumunun hayatında ouml;zel bir yeri ve ouml;nemi vardır. Kapalı bir toplum olan Osmanlı toplumunda hamamlar, bir bakıma tanıdıkları, e~ ve dostları: biri birilerini uzun zamandır gouml;rememi~ ki~ileri zaman zaman bir ara~a getirmek gibi sosyal bir işlevi de yerine getirirdi. Bu bakımdan, ~urada yalnızca yıkanılmaz, gergin ve yorgun vuuml;cutların dinlendirilmesi yanında tuuml;rluuml; eğlenceler de duuml;zenlenirdi. Bu ouml;zelliklerinin yanında pek ccedil;ok suuml;pekuuml;lasyonlara ve renkli dedikodulara da sahne olan olan bu ilginccedil; mekanın macerası, her yanıyla şairler kadar, okuyucuların da ilgisini ccedil;ekmiştir. Doğal olarak yalnızca erkeklerin macerasının yer' aldığı erkek hamamlarında yapılan eğlencelerin kimi zamanlarda aşırılığa kaccedil;ması, guuml;nlerce suuml;ren dedikoduları, hatta bu dedikoduların sonucu hamamların, bir emirle bir gecede yıktırılması, ilgi ccedil;ekici ouml;nemli olaylardJ. Hammamiyeler, bu ouml;zellikleri itibariyle bir bakıma hezliyyat tuuml;ruuml; şiirlerden sayılmıştır. Deli Birader Gazall (XVI), Cafer Ccedil;elebi (XVI), Bursali Nihal1 Cafer Ccedil;elebi (XVI), Vuuml;cCıdl (XVI), Pirizrenli Bahari (XVI), Yenişehirli Bellğ Mehmed Emin (XVIII) ve Nedım (XVIII) gibi hezliyyat ve latifeyi seven şairlerin, bu tuuml;re ilgi gouml;stermelerinin nedeni bir bakıma, bouml;yle accedil;ıklanabilir. Ancak FuzCılı (XVI) ve Nabı (XVII) gibi ağır başlı şairlerin de bu tuuml;re ilgi gouml;stermeleri, kuşkusuz bu tuuml;r şiirlerin halk arasında ilgiyle karşılanmasının bir gouml;stergesidir Hammamiyeler, uuml;slup ve iccedil;erik olarak didaktik souml;yleyişten uzak, lirik yanı ağır basan şiirlerdir. Hangi nazım tuuml;ruuml; kullanılırsa kullanılsın, hepsinde de ortak bir hiyerarşik sıralama vardır. Bu sıralamada şairden değişmekle birlikte şiirlerin iccedil;erikleri değişmezdi. XVI. yuuml;zyılın buuml;yuuml;k şairlerinden olan Taşlıcalı-Duuml;kaginza Yahya Bey, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Suuml;leyman ve II. Selim douml;nemlerinde buuml;yuuml;k uuml;n yapmış bir şairdir. Bir Divanı ve birde Hamsesi, guuml;nuuml;muuml;ze kadar gelen iki buuml;yuuml;k eseridir. Divan'ında, gazel tarzında yazdığı 5 beyitlik bir hammamiyesi, Hamses'inde ise, Kitiib-ı Ust1l'uuml;nde 21 beyitlik, ouml;teki 15 beyitlik hikaye tarsında yazdığı iki hammamiyesi vardır. Biz bu ccedil;alışmamızda bu ouml;rnekleri ele almağa ccedil;alıştık. ABTRACT Turkish Batho have a particular and important place in the life of Turkish society. Turkish Baths in the Otornan society, which wasareserved society, also had a social function as bringing together acquaintances, friends and the ones who hadn't seen eachother for a long time. İn this respect, in the baths people not only had baths and relaxed their nervous and tired bodies, but also several entertainments were arranged. Alang with these features, the adventure of this interesting place which experienced several speculations and colarful gassips got attention of not only the poets but also the readres. Naturaııy, the excessive entertainment in men's bath and, the gassips abaut them, ever the destruction of the baths with an order within a night were the interesting and important events. Hammiimiyes were seen as hezliyyat-type poems for these characteristics. The reason why the poets who liked hezliyyat and joke such as Deli Biriider Gaziili (XVI), Cafer Ccedil;elebi (XVI), Bursalı Nihiili Cafer Ccedil;elebi(XVI), Vuuml;cfidı (XVI), Prizrenli Bahiiri (XVI), Yenişehirli Beliğ Mehmed Emin (XVIII) and Nedım (XVIII) showed interest to this type can inaway be explained in this way. However, same dignified poets interest in this type, such as Fuzt1l1 (XVI) and Niibı (XVII) undoubtly caused people's interests for these kinds of poems to increase. Hammiimiyes are poems that are not didactic in terms of style and content; theyare mostley lyric poems. Wichever nazım (poem) type is used, all have a comman hierarchical classification. İn thes classification, poets changed, but the contents of the poems didn't change. Duuml;kaginziide Yahya Bey from Taşlıca, one of the greatest poets of XVI th century, was a wery famous poet during the reign of Yavuz Sultan Selim, Suuml;leyman the Magnificient and Selim II. Divan and Hamses are the two great Works of him that are still known today. İn the Divan, he has a 5 couplet hammiimiye written in the form of gazel (lyric poem); in the Hamses, he has two hammiimiyes; a 21 couplet hammiimiye in the "Kitiib-ı UsUl" and a 15 couple hammiimiye writte in the form of a story. Here in our study, eve've tried to examine thesse examples.

Anahtar Kelimeler: