Görüntüleme
11
Eski Uygurca, Manihaizm, Budizm ve İslamiyet gibi öğreti ve dinlerin aktarıcısı olarak 9-14. yüzyıllarda etkili olmuş tarihî Türk dilidir. Ağırlıklı olarak çeviriye dayalı Budist edebiyatın taşıyıcısı olarak asırlarca işlenen bu dil, ses, şekil, söz dizimi ve söz varlığı noktasında sahip olduğu içerikle üzerine birçok incelemenin yapıldığı ve daha da yapılacağı bir saha niteliğini taşımaktadır. Bilindiği üzere, Türkoloji’de Eski Uygurca araştırmaları, metin neşirleri, kelime tahlilleri ve karşılaştırmalı söz varlığı gibi alanlarla görülmektedir. Geçmişten günümüze ağırlıklı olarak metin neşri çalışmalarıyla bilinen Eski Uygurca araştırmalarında son yıllarda modern dil bilimine ait (istem, söz dizimi vs.) teorik kavramların Eski Uygurca metinlerle işlenmesi söz konusudur. Bu yönüyle eldeki çalışmanın konusu, uzun yıllar önce Gerard Clauson’un An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish (EDPT, 1972) adlı eseriyle Türkoloji literatürüne soktuğu hapax legomenon ‘tekörnek’ kategorisi içerisinde yer alacağını düşündüğümüz Eski Uygurca yéveṭi sözcüğü üzerine değerlendirmelerden oluşmaktadır. İlk kez Budist Uygur metinlerinde tanıklanan Eski Uygurca yéveṭi sözcüğü, BT 1 ve BT 28 numaralı metinlerde yer alan U 4796 numaralı fragmanda ‘bir kez’ geçmektedir. Kelime, hapax legomenon ‘tekörnek’ örneğini oluşturmaktadır. Eski Uygurcada yönelme ekli sontakı olarak işlev gören Eski Uygurca yéveṭi sözcüğü eldeki çalışmaya kadar üzerinde görüşlerin bildirilmediği bir kelime niteliğindedir. Çalışma, bu yönüyle ilgili kelime üzerine değerlendirmelerden oluşarak kavrama dayalı kökenbilimsel görüşler temelinde bir ‘etimoloji denemesi’ niteliğini taşımaktadır.
Old Uyghur Turkic, as a transmitter of teachings and religions such as Manichaism, Buddhism and Islam, is a historical Turkish language that has been influential 9-14. centuries. This language, which has been processed for centuries mainly as the language of translation-based Buddhist literature, has the characteristics of a field where many studies have been made with its content in terms of phonology, morphology, syntax and vocabulary. As it is known, Old Uyghur Turkic studies in Turkology, are seen in areas such as text editions, etymological word analyzes and comparative vocabulary. In the Old Uyghur Turkic studies, which are known mainly for text editions from past to present, the theoretical concepts of modern linguistics (valenz, syntax, etc.) have been processed with Old Uyghur Turkic texts in recent years. In this respect, the subject of the present study is based on the evaluations on the Old Uyghur word yéveṭi, which we think will be included in the hapax legomenon, which Gerard Clauson introduced many years ago in the Turcology literature with his work An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish (EDPT, 1972). The Old Uyghur word yéveṭi, which was first witnessed in Buddhist Uyghur texts, is mentioned ‘for once’ in fragment U 4796 in texts BT 1 and BT 28. The word is an example of 'hapax legomenon'. The Old Uyghur word yéveṭi, which functions as an dative suffix preposition in Old Uyghur, is a word on which opinions were not reported until the present study. The study is an 'etymology essay' based on the etymological views based on the concept, consisting of evaluations on the word related to this aspect.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
