Abstract:

Bahâeddîn Nakşbend’in önde gelen halifelerinden Muhammed Pârsâ, tasavvuf ve diğer dinî ilimlerde çeşitli eserler kaleme almıştır. Onun tasavvuf alanında yazdığı eserlerin başında kuşkusuz Faslü’l-hitâb gelir. Gerek tasavvuf ehli gerekse diğerleri tarafından kullanılan bu yapıt, onun en meşhur ve en hacimli eseridir. Pârsâ bu eserinde tevhîd, fütüvvet, fenâ, bekâ, müşâhede, ricâlü’l-gayb, Ehl-i beyt ve sahâbeye muhabbet gibi konuları şeriat ve tarikat esaslarına göre ele almıştır. Sözü edilen hususlarla ilgili olarak çeşitli hadisler ve rivayetler aktarmış ve tasavvufun inceliklerine dair bazı değerlendirmeler yapmıştır. Kimi zaman da eserde ismi geçen şahıslar hakkında birtakım bilgiler aktarmıştır. Ancak Pârsâ’nın bu eseri Türkiye’de yeterince tanınmamış ve hakkında gerekli çalışmalar yapılmamıştır. Dolayısıyla eserin Türkiye’de daha fazla ve daha sağlıklı tanınması amaçlanarak hazırlanan bu makalede onun Faslü’l-hitâb isimli eseri çeşitli yönleriyle araştırılmış ve hakkında etraflıca bilgi verilmiştir. Buna göre söz konusu eserin adının nereden geldiği ve hangi isimlerle anıldığı üzerinde durulmuştur. Kitabın içeriği, kaynakları ve tercümelerinden bahsedilmiş ve ulaşılabilen tüm yazma nüshaları kayıt altına alınmıştır. Eserden kimlerin faydalandığı saptanarak ortaya konmuş ve ondan istifade edilerek oluşturulan risaleler tek tek tesbit edilip yazılmıştır. Ayrıca eserin müellifinin Şiîlikle itham edilmesi meselesi tartışılmış ve böyle bir iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Keywords: