Görüntüleme
17
Osmanlı sarayının sanat faaliyetlerini desteklediği ve bu faaliyetlere yön verdiği bilinen bir husustur. Ancak hem divan hem de âşıklık geleneğine mensup isimler açısından toplu olarak düşünüldüğünde sarayın iltifatına, sayılı bazı isimlerin ulaşabileceği, İstanbul’un yani merkezin dışında geniş imparatorluğun büyük kültür merkezlerinden uzakta yaşayan Osmanlının taşrasında üretimde bulunan şair/yazarların da şehzâde sancakları, beylerbeyliği merkezleri yanında bulundukları yerlerde sancak beyliklerine çıkmış vali paşalar, İstanbul’dan çeşitli nedenlerle sürülmüş vezirler, sınırları korumakla görevli uç beyleri veya her vilayette, hâli vakti yerinde olan defterdar, muhasebeci gibi nispeten küçük memurları himaye ettiği görülmektedir. Bu çalışmada, âşıklık geleneğine mensup isimlerin gerek sarayda gerekse de taşrada nasıl ve kimler tarafından himaye edildikleri ortaya konacak ve sanat faaliyetlerinin merkezden taşraya yayılan edebî halkaları değerlendirilecektir. Çalışmada, Osmanlı Sarayının hem şiir hem de müzik performansı ortaya koyan âşıklar için her dönemde önemli bir himaye merkezi olduğu âşıklar açısından himayenin kimi zaman sultan düzeyinde kimi zamansa sarayda görev yapan üst düzey bürokratlar tarafından şekillendiği bunun eser performansında bulunmak gibi kısa süreli şekilleri olduğu gibi sarayda belirli görevlerde bulunmak şeklinde uzun süreli örneklerinin de olduğu ortaya konmaktadır. 15. yüzyıldan itibaren başta büyük şehirler olmak üzere çokça rastlanan kıssahan ve meddahlardan konaklarda ve saraylarda sanatlarını icra edenler arasında oldukça iyi eğitim görmüş, fikri seviyesi yüksek kimselerin musâhiplik ve nedîmlik yaptıkları ve sarayda önemli bir yere sahip oldukları görülmektedir. Söz konusu sanatçıların Yıldırım Bayezid döneminden başlayarak Osmanlının son dönemlerine kadar sarayda itibarlı konumları olmuştur. Nedim/musahiplik görevleri yanında sarayda kısa ya da uzun süreli icralarda bulunan ve bu mesleğini saray çevresinde sürdürmesi istenen âşıkların sayısı da çoktur. Çoğunluğu İstanbul’da olmak üzere âşık kahvelerinde performans sergileyen âşıklar arasında beğenilen isimlerin saz heyetinde olmak örneğinde olduğu gibi sarayda görevlendirildikleri ve iltifat gördükleri anlaşılmaktadır. Bazen de Osmanlıda hami konumlarıyla devlet görevlilerinin muhitlerinde bulundurdukları isimleri hiciv ve eleştiri yazmaları için destekledikleri veya böyle bir içerik üretmeye yönlendirdikleri anlaşılmaktadır. Çalışmada Osmanlı sarayı yanında taşrayı temsil eden yerel beyler, köy ağaları gibi kendi muhitinin yöneticileri olan isimlerin de benzer konumdaki sanatçılara hamilik yaptıkları görülmektedir. Çalışmanın sonunda tüm yüzyıllara dair değerlendirilen örneklerden Osmanlı geleneğinin her dönemde her tür edebî üretimin muhatabı olabilecek ortamlar oluşturduğu sultandan, devlet görevlilerine, yerel beylere, köy ağaları ve eşkıyalara kadar toplumun her kesiminden sanata ilgi duyan yöneticilerin her düzeyden sanatsal üretimi desteklediği anlaşılmaktadır.
It is known that the Ottoman Palace supports the art activities and is directed to these activities. But when considered collectively in terms of the names belonging to both divan and love tradition, the palace's praise can be reached by a number of names, the poets/writers in production in the Osmanl's threshold, who live away from the great cultural centers of the large empire outside of Istanbul, and in the city of Sancakes, in the places where they are located, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes, in the city of Sancakes. In this study, the names belonging to the tradition of love will be revealed whether in the palace or in the stone and who are protected by and the literary rings of the art activities will be assessed from the center to the stone. The study shows that the Ottoman Palace is an important custody center in every period for the lovers who show both poetry and music performance; that the custody in terms of lovers is sometimes formed by the highest-level bureaucrats who serve in the palace at the sultan level at the time; that it has long-term examples of the form of performing in certain tasks in the palace, as well as short-term forms of performing in the work. 15 . From the century to the beginning, many of the great cities, including the small and large cities, have been very well trained among those who perform their art in the houses and palaces, the high level of mind is seen as the people who do the mouthfulness and humility and have an important place in the palace. The artists in question had a reputation position in the palace from the Yıldırım Bayezid period until the last period of the Ottoman. The number of lovers who are in the palace in short or long periods and want to continue this profession around the palace is also large. The majority of the lovers show performance in their coffee in Istanbul, as well as among the lovers like the names being in the sad exhibition as the example of being in the palace is understood and they see praise. Sometimes in the Ottoman, it is clear that the names of the state officials in their positions are supported and criticized to write, or they are directed to produce such content. In the study, the local men who represent the castle alongside the Ottoman Palace, the names of the people who are the leaders of their own countryside, like the villages, are also shown to be pregnant with artists in similar position. From the examples evaluated for all centuries, it is clear that the Ottoman tradition creates the environments that can be the counterpart of any kind of literary production in every period; from the sultans, to the government officials, to the locals, to the villages and to the countryside, the leaders who are interested in art from every part of society support art production from every level.
Alan : Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
